انواع کانتینر و کاربرد آن در حمل و نقل بین‌المللی

حمل کانتینری و استفاده از انواع کانتینر از رایج‌ترین نوع ترانزیت کالا در حمل و نقل‌های بین‌المللی خصوصا حمل و نقل دریایی است. کانتینر اصلی‌ترین ابزار جابجایی کالا در حمل و نقل‌های داخلی و بین‌المللی است و تاثیر بسزایی در کاهش هزینه نهایی صادرات و وادارت کالا دارد. در این بخش از آموزش‌های پارسان به انواع کانتینر، مزایا و معایب حمل کانتینری در ترانزیت بین‌المللی و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

 

کانتینر چیست و چه تاثیری درحمل ونقل بین‌المللی دارد؟

کانتینر یا به تعبیر ویکی‌پدیا، بارگنج یک جعبه بزرگ فلزی است که کالاها در آن قرار می‌گیر و به وسیله کشتی، هواپیما یا کامیون و قطار حمل می‌شود.
حمل کانتینری در واقع استفاده از کانتینر برای جابجایی بار و محموله‌های تجاری است. در روش حمل کانتینری کالاها در کانتینرهای مختلف بارگیری می‌شوند و با استفاده از کشتی‌های کانتینری یا دیگر روش‌های حمل و نقل بین‌المللی جابجا می‌شود.
انواع کانتینرها به دلیل استحکام و گنجایش قابل توجه، در ترابری انواع کالاهای تجاری به شیوه‌های حمل و نقل دریایی، حمل هوایی و ترانزیت زمینی کاربرد فراوان دارند. این محفظه‌های فلزی با حفاظت از محموله‌های تجاری و سهولت در جابجایی کالا‌ها از یک کشتی‌ به کشتی دیگر یا هر وسیله حمل و نقل بین‌المللی و عدم نیاز به تخلیه و بارگیری مجدد کالا در کانتینری دیگر، تاثیر مستقیم در کاهش هزینه‌های صادرات و واردات کالا دارند.
کانتینرها بسته به نوع کالا، شرایط و محل مورد استفاده در انواع مختلف طراحی و ساخته شده‌اند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

انواع کانتینر

بر اساس ابعاد و کاربرد انواع مختلف کانتینر وجود دارد

انواع کانتینر براساس ابعاد و اندازه

اندازه و سایز کانتینرها بر حسب فوت مشخص می‌شود و در اندازه‌های 10 فوت، 20 فوت، 30 فوت و 40 فوت تقسیم‌بندی می‌شوند. 20 فوت و 40 فوت رایج‌ترین و کاربردی ترین کانتینرها در حمل کانتینری هستند که در اینجا به این دو می‌پردازیم.

• کانتینر 20 فوت

این کانتینرها در ابعاد 6*2.6 متر و ارتفاع 2.60 متری ساخته می‌شوند. از کانتینرهای 20 فوتی برای حمل انواع کالاها و محموله‌های وارداتی و صادراتی مثل مواد غذایی، لوازم خانگی، لوازم صنعتی استفاده می‌شود.

• کانتینر 40 فوت

کانتیرهای 40 فوت با ابعاد 12*2.5 متر و 2.60 متر ارتفاع تولید می‌شوند و فضای دوبرابر بیشتر نسبت به کانتینر 20 فوتی دارند. این کانتینرها برای حمل انواع مختلف کالا مناسب هستند و به دلیل گنجایش بیشتری که دارند برای تجار مقرون‌بصرفه‌تر است. کانتینرهای 40 فوت دو نوع هستند:

• 40 فوت استاندارد
• 40 فوت (HIGH CUBE)ارتفاع بلند

انواع کانتینر براساس کاربرد

• کانتینرهای عمومی یا کالای خشک (Normal Container)

  

این کانتینرها در ابعاد مختلف 10،20،40 فوت ساخته می‌شوند و برای حمل کالاهای معمولی و خشک مناسب است. کانتینرهای عمومی از کف و دیواره‌های فلزی مقاوم ساخته شده‌اند و از کالاهای خشک به مدت طولانی محافظت و نگهداری می‌کند.

 

• کانتینر تاشو (Flatrack Container) 

  

کانتینر فلت رک یا تاشو با قابلیت جمع شوندگی طراحی شده است و برای حمل کالاهای بزرگ و سنگین مثل ماشین‌آلات و تجهیزات ساختمانی مناسب است

 

 

• کانتینر مسطح (Platform Container)

  

اطراف کانتینر مسطح هیچگونه حفاظ و دیواره‌ای وجود ندارد و فقط یک کفی صاف فولای و قوی وجود دارد. کانتینر مسطح برای حمل ماشین‌آلات سنگین، فولاد، آهن و غیره مناسب است

 

 

• کانتینر یخچالی (Reefer Container) 

   

  

برای حمل حساس به دما و فاسد شدنی مثل مواد غذایی و دارو، بهترین گزینه کانتینرهای یخچالی است که دما را در حدی متعادل نگه می‌دارد. کانتینر یخچالی دارای سیستم‌های خنک کننده است که از مواد غذایی و فاسدشدنی به مدت طولانی محافظت می‌کند.

 

• کانتینر روباز (Open Top Container)

  

همانطور که از اسم این کانتینرها پیداست، هیچگونه سقفی ندارند. کانتینرهای روباز در ابعاد 20 و 40 فوت تولید می‌شوند و برای حمل کالاهایی که حساس به شرایط آب و هوایی نیستند و نیاز به محافظت خاصی ندارند مناسب است. از کانتینرهای روباز برای حمل کالاهای سنگین مثل ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود و روند بارگیری این محموله‌ها را تسهیل می‌کند.

 

• کانتینر پهلوباز (Open Side Container)

  

این نمونه از کانتینر برخلاف کانتینر روباز که سقف ندارد، از طرفین آزاد است و دیواره ندارد. طراحی کانتنیر پهلوباز باعث سهولت در تخلیه و بارگیری کالاهای تجاری شده است و برای حمل بارهای سنگین و حجیم مناسب هستند.

 

• کانتینر دو در (Double Door Containers)

  

این نوع کانتینر از دو طرف باز هست و در دارد و اگر یکی از درها برای همیشه بسته شود به کانتینر معمولی تبدیل می‌شود. کانتینر دو در را با نام کانتینر تونلی می‌شناسند و برای بارگیری کالاهای مختلف مناسب است و به آسانی تخلیه می‌شود.

 

 

• کانتینر حرارتی (Heated Container) 

  

یک موترو گرم کنند در قسمت بدنه کانتینر حرارتی تعبه شده است که به عنوان یک عایق حرارتی عمل می‌کند. این کانتینر برای حمل کالاهایی که باید در معرض گرما باشند مناسب است

 

 

• تهویه‌دار (Ventilated Container) 

  

اغلب کانتینرهای تهویه دار 20 فوتی هستند و برای حمل کالاهایی که به مرور زمان فاسد می‌شوند مناسب است. کانتینرهای تهویه دار بین دمای بیرون و داخل کانتینر تعادل ایجاد می‌کند و از فاسد شدن مواد غذایی مثل لوبیا یا قهوه جلوگیری می‌کند.

 

 

• کانتینر مخزن‌دار (Tank Container)

  

نام دیگر کانتینر مخزنی، کانتینر تانکری است به شکل استوانه‌ای طراحی شده است و برای حمل مایعات و انواع گازها مناسب است

 

انواع کانتینر براساس کاربردهای خاص

• کانتینر حمل خودرو
• حمل حیوانات
• مخصوص حمل مواد خطرناک
• کانتینر حمل تجهیزات نظامی
• حمل تجهیزات پزشکی

مزایای حمل کانتینری

حمل و نقل کانتینری یکی از محبوب‌ترین روش‌های حمل و نقل کالا در جهان است که مزایای بسیاری دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم

• صرفه‌جویی در هزینه

استفاده از تجهیزات استاندارد و بهرره‌وری بالا در حمل و نقل کانتینری درنهایت منجر به کاهش هزینه‌های باربری کالا می‌شود.

• کاهش ریسک و خطرات احتمالی

حمل و نقل کانتیری با استفاده از تجهیزات استاندارد، خطرات حمل کالا را به حداقل می‌رساند.

• ایمنی

استحکام بالای کانتینرها و مقاوم بودن در برابر ضربات، حمل کانتینری را به یکی از ایمن‌ترین روش‌های حمل کالا تبدیل کرده است.

• سرعت 

  

استفاده از سیستم‌های مکانیزه در حمل کانتینری، سرعت و دقت را در این نوع حمل و نقل کالا افزایش داده است

• انعطاف‌پذیری بالا

کانتینرها امکان حمل انواع مختلف کالاها را در مسیرهای کوتاه و طولانی دارند و بسته به ماهیت و حجم کالا، کانتینرها انواع مختلفی دارند و انعطاف‌پذیری بیشتری را در اختیار حمل کننده‌گان قرار می‌دهد.

معایب حمل با کانتینر

مثل هر ورش حمل و نقل دیگر، حمل کالا با کانتینر دارای معایبی هست

• در حمل کانتینری اگر محموله و کالای وارداتی یا صادراتی کمتر از گنجایش و فضای کانتینر باشد، در هزینه اتلاف می‌شود.
• کانتینر حامل کالا، وزن بالایی دارد و برای جابجایی کانتینر نیاز به تجهیزاتی مثل جرثقیل هست.

بصورت کلی در حمل کانتینری ممکن است محدودیت‌هایی وجود داشته باشد و به کالای مورد نظر آسیب و خسارت وارد شود. یکی از راه‌حل‌های مناسب برای جبران خسارت احتمالی در حمل و نقل کانتینری، بیمه کردن کالای صادارتی و وارداتی است.

عوامل موثر بر هزینه حمل کانتینری

هزینه حمل و نقل کانتینری به عوامل مختلفی بستگی دارد

• ابعاد کانتینر

کانتینرهای کوچک‌تر که فضای کمتری اشغال می‌کنند، هزینه حمل و نقل کمتری دارند.

• نوع کانتینر

یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر هزینه حمل کانتینری، نوع کانتنیر حامل کالا است. مثلا کانتینر یخچالی که تجهیزات برای نگهداری از دمای مناسب را دارد، گران‌تر است.

• مبدا و مقصد

مسافت بین مبدا و مقصد عامل موثر دیگر بر هزینه حمل و نقل کانتینری است. هزینه یک کانتینر 20 فوتی از ایالت متحده به اروپا نسبت به حمل همان کانتینر با بار مشابه از چین به اروپا بیشتر است.

• شرایط بازار

افزایش یا کاهش تقاضا برای حمل و نقل کانتینری و شرایط بازار تاثیر مستقیم بر هزینه حمل با کانتینر دارد. مثلا هرچه تقاضا برای کانتینر بیشتر باشد، هزینه حمل کانتینری هم بالاتر می‌رود.

سه اصطلاح مهم و پرکاربرد در حمل کانتینری

دیسپچ و دموراژ کانتینر (demurrage Dispatch and container)

شرکت‌های کشتیرانی در قرارداد اجاره کانتینر یک زمان مشخصی را تحت عنوان فری‌تایم تعیین می‌کنند که اگر بارگیری و تخلیه کانتینر بعد از زمان مشخص شده به طول انجام شامل هزینه دیرکرد یا همان دموراژ کانتینر می‌شود.و اگر کانتنیر قبل از موعد تعیین شده در قرارداد تخلیه یا بارگیری شود مشمول پاداش یا دیسپچ کانتینر می‌شود.

ترانشیپ حمل کانتینر (Tranship container)

در ترانشیپ کانتینر، محموله درون کانتینر تخلیه و بارگیری نمیشود و فقط کانتینر از یک کشتی به کشتی یا وسیله نقلیه دیگر منتقل می‌شود
در حمل ونقل‌های دریایی ترانشیپ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و زمانی ترانشیپ کانتینر رخ می‌دهد که برای حمل بار یا کانتینر به مقصد، مسیر مستقیمی وجود ندارد و در یک مقصد میانی کانتینر حاوی محموله تجاری از یک کشتی تخلیه می‌شود و در یک کشتی دیگر بارگیری می‌شود.

کراس استافینگ (container stuffing)

وقتی محموله‌های درون کانتینر یک کشتی تخلیه شود و درون کانتینر کشتی دیگر بارگیری شود به اصطلاح حمل به روش کراس استافینگ رخ می‌دهد.

کلام آخر
حمل کانتینری رایج‌ترین و مقرون بصرفه‌ترین نوع حمل در صادرات و واردات کالا است. محموله‌های تجاری درون انواع کانتینرها از ایمنی بالایی برخوردار هستند و ریسک خسارت به کالا در این نوع حمل و نقل به حداقل ممکن می‌رسد