مرخصی استعلاجی چیست؟ قوانین و میزان مرخصی

همانطور که در مقاله مرخصی استحقاقی چیست؟ گفتیم مرخصی یک چالش و دغدغه مهمی برای کارگر و کارمندان است که در قانون کار انواع مرخصی برای کارگران پیش‌بینی شده است و می‌توانند به اقتضای شرایط از حق طبیعی و قانونی خود استفاده کنند. مرخصی استعلاجی یکی از انواع مرخصی با حقوق در قانون کار است که به هنگام بیماری و ناخوشی، کارگر از آن استفاده می‌کند و قوانین خاص خود را دارد.
در این مقاله از مجمع مقالات راهکارهای نرم افزاری پارسان به مرخصی استعلاجی چیست؟ قوانین مرخصی استعلاجی؟ شرایط گرفتن مرخصی استعلاجی و نحوه محاسبه حقوق در مرخصی استعلاجی می‌پردازیم.

مرخصی استعلاجی چیست؟

در میان انواع مرخصی تعریف شده، مرخصی استعلاجی برای بیماری و ناخوشی کارگر در قانون کار تعریف شده است.
طبق تصویب قانون کار زمانی که کارگر به هر دلیلی بیمار شده باشد و قادر به انجام وظایف و فعالیت‌های کاری نباشد می‌تواند تمام دوره بیماری یا بخشی از آن را در مرخصی استعلاجی بسر ببرد.
نکته مهم در خصوص مرخصی استعلاجی این است که در دروه مرخصی استعلاجی تمام حق و حقوق کارگر باید پرداخت شود و از زمان مرخصی استحقاقی فرد کم نمی‌شود. همچنین مدت زمان مرخصی استعلاجی به دلیل مرخصی و سابقه کارمند بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد.

قوانین مرخصی استعلاجی در قانون کار

برای استفاده از مرخصی استعلاجی قوانین خاصی در قانون کار تعریف شده است که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.

1. 1. در قانون مرخصی استعلاجی در سقف 3 روز یا کمتر از آن، ارائه گواهی پزشک برای دریافت مرخصی استعلاجی کافی است.
2. قانون مرخصی استعلاجی بیش از 3 روز ، فرد باید از پزشک معتمد تامین اجتماعی گواهی دریافت کند.
3. بر اساس ماده 74 قانون کار، روزهایی که کارگر در مرخصی استعلاجی به سر می‌برد جزء سابقه کاری او محسوب می‌شود.
4. طبق ماده 62 قانون تامین اجتماعی در مدت زمانی که کارمند از مرخصی استعلاجی استفاده می‌کند، حقوق دریافت خواهد کرد که اصطلاحا به آن غرامت دستمزد می‌گویند.
5. بیماری کمتر از 3 روز یا اینکه نیاز به بستری نباشد، شامل دریافت غرامت دستمزد نخواهد شد و غرامت دستمزد از روز چهارم به فرد تعلق می‌گیرد.
6. چنانچه مدت زمان مرخصی استعلاجی کمتر از 7 روز باشد و یا در طول سال به 15 روز نرسد، برای دریافت مرخصی استعلاجی ارائه گواهی تایید پزشک کافی است.
7. درصورتی که کارگر به 15 الی 60 روز استراحت نیاز داشته باشد، مطابق با قانون محاسبه مرخصی در قانون کار، کارگر باید از پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی گواهی تایید را دریافت کند.
8. در صورت وخامت حال بیمار و نیاز به استراحت بیش از 60 روز را داشته باشد، باید شورای پزشکی تامین اجتماعی مرخصی استعلاجی کارگر را تایید کند.

شرایط دریافت مرخصی استعلاجی

مطابق با ماده 59 قانون تامین اجتماعی، کارمند بیمه شده‌ای که تحت درمان و مراقبت‌های پزشکی باشد و موقتا قادر به ادامه کار نباشد تحت شرایط زیر می‌تواند از مرخصی استعلاجی با دریافت حقوق و غرامت دستمزد استفاده کند:

1. زمانی که کارمند تحت پوشش بیمه به دلیل بیماری‌های خاص و پیشرفته قادر به ادامه فعالیت در محیط کار نباشد.
2. کارمند یا کارگر بر اثر بیماری پیشرفته نیاز به بستری شدن و استراحت مطلق داشته باشد.
3. برای دریافت غرامت پزشکی، فرد باید گواهی پزشکی، دفترچه بیمه و دیگر مدارک را به شعبه تامین اجتماعی مربوطه ارائه دهد.
4. در مدت زمانی که کارگر در مرخصی استعلاجی به سر می‌برد لازم است که در جایی دیگر مشغول به کار و دریافت حقوق نباشد.
5. افرادی که جزء جانبازان محسوب می‌شوند و حتی بدون بستری شدن در بیمارستان و در اثر بیماری عادی قارد به ادامه فعالیت کاری نباشند مشمول مرخصی استعلاجی می‌شوند.
6. شخص بیمه شده ای که قصد دارد از مزایای مرخصی استعلاجی استفاده کند نباید از محل کار بازخرید یا اخراج شده باشد.
7. فرد بیمه شده نباید کاملا از کار افتاده باشد.

مدت زمان و میزان مرخصی استعلاجی

• مدت زمان مرخصی استعلاجی در طول یک ماه 3 روز است که اگر فرد در مدت این سه روز در بیمارستان بستری شود مرخصی استعلاجی او با حقوق بوده و جزو سوابق بیمه و بازنشستگی شخص محسوب می‌شود اما غرامت دستمزد به این سه روز تعلق نمی‌گیرد.
• چنانچه فرد بیش از سه روز بستری شود، غرامت دستمزد از روز چهارم محاسبه می‌شود و توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
• برای بیماری‌های عادی مجموع مرخصی استعلاجی فرد 15 روز است که هر نوبت کمتر از یک هفته بطول می‌انجامد و تنها ارائه گواهی پزشک برای دریافت مرخصی استعلاجی کافی است.
• در صورتی که مرخصی استعلاجی فرد به مدت 60 روز در سال باشد برای هر نوبت مرخصی استعلاجی باید گواهی پزشک به تایید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی برسد.
• برای مرخصی‌های استعلاجی بیش از 60 روز، کمیسون پزشکی تعیین تکلیف می‌کند و با بررسی وضعیت بیمار و تایید توسط کمیسون پزشکی، حقوق دوره مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود.

بطور کلی کارگرانی با سابقه کار کمتر از یکسال، حداکثر 30 روز مرخصی استعلاجی به آنها تعلق می‌گیرد و سابقه کار یک تا پنج سال حداکثر 45 روز مشمول مرخصی استعلاجی می‌شوند. همچنین کارگرانی با سابقه کار بیش از 5پنج سال حداکثر 60 روز در سال می‌توانند از مرخصی استعلاجی بهره ببرند.

نحوه محاسبه حقوق مرخصی استعلاجی

بسته به مزیان دریافتی کارگر محاسبه حقوق در مرخصی استعلاجی و میزان پرداختی به نیروی کار متفاوت است. ماده 62 قانون تامین اجتماعی حالت‌های مختلف نحوه محاسبه حقوق مرخصی استعلاجی را بیان می‌کند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:

1. افرادی که تحت پوشش بیمه هستند و همسر، فرزند، پدر یا مادر را تحت تکفل خود دارند، سه چهارم آخرین حقوق و دستمزد روزانه خود را دریافت خواهند کرد.
2. اگر همسر، فرزند، پدر یا مادر تحت تکفل فرد نباشد، دو سوم آخرین حقوق روزانه خود را دریافت خواهد کرد.
3. چنانچه کارگر بیمه شده غیرمتکفل باشد و با هزینه سازمان تامین خدمات درمانی بستری شده باشد، یک دوم آخرین حقوق و دستمزد روزانه خود را در زمان مرخصی استعلاجی دریافت خواهد کرد.
4. درصورتی که فرد بیمه شده در بیمارستان بستری نشود و تعداد روزهای درمان و مرخصی استعلاجی شخص بیش از 3 روز باشد، از روز چهارم غرامت دستمزد محاسبه می‌شود و به وی پرداخت خواهد شد.

هرچند پرداخت حقوق و دستمزد در زمان مرخصی استعلاجی به عهده سازمان تامین اجتماعی است اما کارفرما می‌تواند به دلخواه خود بخشی از حقوق فرد را بپردازد.

حقوق دوره مرخصی استعلاجی را چه کسی پرداخت می‌کند؟ سازمان تامین اجتماعی یا کارفرما

چنانچه فرد بیش از سه روز در مرخصی استعلاجی باشد، سازمان تامین اجتماعی با دریافت مدارک و گواهی‌ پزشک معتمد حقوق مرخصی استعلاجی را به فرد پرداخت خواهد کرد.

مدارک ثبت مرخصی استعلاجی در سازمان تامین اجتماعی

1. اصل گواهی استراحت پزشکی که توسط پزشک معالج صادر و تایید شده است.
2. تایید گواهی استراحت پزشکی که توسط پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی صادر شده است.
3. فرم استعلام وضعیت کارگر که توسط کارفرما صادر شده.

نکته:
گواهی پزشکی که توسط پزشک معالج صادر شده است باید حاوی اطلاعاتی مثل مدت زمان استراحت پزشکی تجویز شده، مهر وامضای پزشک معالج، مرتبط بودن بیماری با نوع تخصص پزشک معالج باشد.

طریقه ثبت مرخصی استعلاجی در نرم افزار

برای ثبت مرخصی استعلاجی در لیست بیمه تامین اجتماعی باید نام فرد در مدتی که در مرخصی بسر می‌برد در لیست بیمه قید شود و کارکردی در نظر گرفته نشود.
برای ثبت مرخصی استعلاجی باید در نرم افزار حقوق و دستمزد در لیست بیمه تامین اجتماعی نام فرد قید شود.

•  چنانچه مرخصی استعلاجی برابر یا کمتر از سه روز باشد کارکرد ماه کامل در ستون اول که کارکرد نیروی کار است ثبت می‌شود و در ستون دوم تعداد روزهایی که کارمند در مرخصی استعلاجی بوده است ثبت می‌شود. مثلا در ستون اول عدد 30 روز و در ستون دو عدد 3 رو زمرخصی استعلاجی ثبت می‌شود.
• حال اگر تعدا روزهایی که کارمند در مرخصی استعلاجی بوده است بیشتر از 3 روز باشد در ستون اول تعداد روزهای کارکرد ماه وارد می‌شود و در ستون دوم تعداد روزهای مرخصی استعلاجی
  مثلا چنانچه فرد 24 روز کار کرده باشد و 7 روز در مرخصی استعلاجی باشد در ستون کارکرد ماه عدد 24 و در ستون دوم که مربوط به مرخصی استعلاجی است عدد 7 وراد می‌شود.

حقوق مرخصی استعلاجی چه زمانی واریز می‌شود؟

یکی از دغدغه کسانی که از مرخصی استعلاجی استفاده می‌کنند، زمان دریافت حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی است.
10 الی 15 روز بعد از زمانی که لیست بیمه توسط شرکت و کارفرما به اداره بیمه ارسال شود، کارشناس مربوطه لیست را بررسی می‌کند و سپس اطلاعات دریافت شده را به واحد حسابداری ارجاع می‌دهد که در صورت تایید واحد، سند واریزی صادر می‌شود و پرداختی به کارگر انجام خواهد شد.