حمل و نقل هوایی، انواع، مزایا و معایب
حمل و نقل هوایی یکی از سریع‌ترین و ایمن‌ترین روش‌های حمل و نقلی بین‌المللی است که در آن بار و مسافر با وسایل نقلیه هوایی و خطوط هوایی جابجا می‌شود. شناخت مزایا و معایب انواع حمل و نقل‌المللی شما را در انتخاب بهترین و سریع‌ترین روش حمل کمک می‌کند. در این بخش از مقالات بازرگانی خارجی پارسان می‌خواهیم قوانین تجاری واردات و صادرات در صنعت حمل و نقل هوایی را معرفی و بررسی کنیم.
حمل و نقل هوایی بین‌المللی چیست؟
انتقال بار و مسافر با وسایل حمل هوایی ( انواع هواپیما) و از راه خطوط هوایی در سراسر جهان را حمل ونقل هوایی می‌گویند. روش حمل هوایی بار سریع‌ترین و ایمن‌ترین روش در میان انواع حمل و نقل‌های بین‌المللی ( حمل دریایی، حمل زمینی، حمل هوایی) است.
تاریخچه پیدایش حمل هوایی بار
تاریخ اولین حمل هوایی به تاریخچه اولین هواپیما توسط برادران رایت در سال 1903 برمی‌گردد. در آن زمان هواپیما ناامن و سرعت کندی داشت و رفته رفته با پیشرفت فناوری و ساخت انواع هواپیماهای ایمن، صنعت حمل و نقل هوایی با ظرفیت بیشتری رشد و پیشرفت کرد. امروزه با هواپیماهای باری بولگا یا آنتونف225، ترانزیت هوایی کالاهای تجاری انجام می‌شود. برای شناخت بهتر حوزه حمل و نقل هوایی کالا و تفاوت آن با حمل هوایی مسافر باید انواع حمل و نقل هوایی را بشناسیم.
انواع حمل و نقل هوایی بین‌المللی
حمل و ترانزیت هوایی مستقیا از سه عامل حجم کالا، زمان تحویل و مسافت بین مبدا و مقصد تاثیر می‌پذیرد و برای انتخاب دقیق بهترین روش حمل و نقل هوایی باید خصوصیات و ویژگی‌های هرکدام را بشناسیم
- پرواز چارتر
چارتر زمانی است که یک شرکت هواپیمایی تمام صندلی های یک هواپیما را دربست کرایه کند. پرواز چارتر عموما برای مسیرهای کوتاه رفت و برگشت استفاده می‌شود.
- پرواز سیستمی (مخصوص مسافر)
در پرواز سیستمی هزینه و زمان پرواز از یکماه قبل مشخص است و مسافران میتوانند هروقت خواستند آن را تغییر دهند. در پرواز چارتر چنین امکانی وجود ندارد. - پرواز بازرگانی (مخصوص حمل بار)
پرواز بازرگانی که در این مقاله مد نظر ما است، تنها پرواز مخصوص حمل کالا و بار است و به دو نوع نقل و انتقال کالا تقسیم می‌شود.
(کارگو) – (فریت)
انواع باربری هوایی کالا
حمل هوایی کالا به روش کارگو (Cargo)
باربری و حمل کالاهایی که ماهیت تجاری دارند را کاگو می‌گویند. غالب کالاهای تجاری که به این روش حمل می‌شوند، کالاهایی هستند که احتمال فاسد شدن یا خرابی دارند و باید سریع به مقصد برسند. مثل محصولات کشاورزی و محموله‌های خوراکی
حمل هوایی کالا به روش فریت (Freight)
وقتی افراد بخواهند برای مدتی طولانی به یک کشور دیگر سفر کنند میتوانند وسایل و لوازم مورد نیاز خود را از شرکت‌های فریت‌بار به مقصد ارسال کنند. این نوع حمل و نقل هوایی جنبه تجاری ندارد و بار خصوصی به حساب می‌آید.
تفاوت حمل کارگو با حمل فریت بار
| ویژگی‌ها | کارگو (Cargo) | فریت‌بار (Freight) |
| ماهیت | تجاری | غیرتجاری |
| ارسال کننده | شرکت و سازمان‌ها | اشخاص |
| هدف ارسال | صادرات و واردات، توزیع کالا | مهاجرت و مسافرت، ارسال وسایل شخصی |
| نمونه کالاها | محصول نهایی، مواد خام، قطعات یدکی و تجهیزات | لوازم منزل، وسایل نقلیه، حیوانات خانگی |
| نوع هواپیما | معمولا با هواپیماهای مخصوص حمل بار مثل آنتونف225 اراسل می‌شود | معمولا با هواپیماهای تجاری و مسافربری ارسال می‌شود |
| هزینه | بدلیل ماهیت تجاری و حجم و وزن زیاد کالاها، هزینه بیشتری دارد | هزینه نسبت به حمل کارگو کمتر است |
| زمان حمل | بدلیل انجام تشریفات و مراحل صادراتی زمان بیشتری صرف می‌شود | زمان کمتری نسبت به کارگو صرف می‌شود |
مزیت‌های حمل و نقل هوایی
- سرعت
سرعت بالا در جابجایی محموله‌ها، مهمترین مزیت حمل و نقل هوایی نسبت به حمل و نقل دریایی و زمینی است. - منعطف بودن
ترانزیت هوایی کالا با هواپیما بسیار منعطف است و به راحتی می‌توان از مسیرهای مختلف هوایی عبور کرد و نیاز به توقف و انجام عملیات گمرکی نیست. - ایمنی
باربری هوایی ایمن‌ترین روش حمل بین‌المللی است و امکان خسارت و آسیب به کالای شما را به حداقل می‌رساند.
معایب باربری هوایی
- هزینه
جابجایی کالا با هواپیما به دلیل سرعت بالا و انعطاف‌پذیری که در مسیر دارد نسبت به دیگر روش‌های حمل و نقل شامل هزینه بیستری است. - اثرات زیست محیطی
استفاده از سوخت‌های فسیلی در هواپیما آلودگی‌های زسیت محیطی را افزایش می‌دهد و یکی از معایب حمل و نقل هوایی بین‌المللی است.
عوامل موثر بر هزینه حمل و نقل هوایی بار
- نوع بار
- وزن و حجم بار
- فاصله بین مبدا و مقصد
- تجاری یا مسافری بودن بار ( کارگو یا فریت بودن بار)
- قیمت ارز خارجی
- داخلی یا خارجی بودن ایرلاین حمل کننده بار
- کلاس شرکت هوایی
اسناد مورد نیاز برای حمل بار مسافری
- کپی پاسپورت گیرنده و فرستنده
- نشانی گیرنده و فرستنده
- کپی کارت شناسایی گیرنده و فرستنده
- فهرست دقیق اطلاعات بسته‌بندی کالا که در مقیاس سانتیمتر درج شده باشد
مدارک مورد نیاز برای حمل بار تجاری
برای حمل هوایی محموله‌های تجاری مدارک بار مسافرتی به علاوه موارد زیر مورد نیاز است:
- کارت بازرگانی
- قبض انبار
- گواهی بهداشت
- گواهی استاندارد
- بارنامه
- پکینگ لیست
- تصویر پیش فاکتور
چه کالاهایی برای حمل هوایی مجاز نیستند؟
بطور کلی کالاهایی که به هواپیما، خدمه، مسافرین یا دیگر محموله‌ها آسیب بزند و کالاهایی که مجوز خروج از کشور را نداشته باشند برای حمل و نقل هوایی با هواپیما مجاز نیستند. در زیر به برخی از این کالاها اشاره شده است
کالاهای غیرمجاز برای ترانزیت هوایی بین‌المللی
- مشروبات الکلی
- وسایل قمار
- اشیاء گرانبها مثل طلا و سکه و نقره
- میراث فرهنگی
- تجهیزات نظامی
- مواد منفجره
- مواد مخدر
- عطر
- شامپو
- مواد آرایشی
- آتش زاها مثل الکل
مقایسه حمل و نقل هوایی با حمل و نقل دریایی و حمل و نقل زمینی
| حمل و نقل هوایی | حمل و نقل دریایی | حمل و نقل زمینی |
| مناسب برای مسیرهای طولانی | مناسب برای مسافت‌های طولانی در اقیانوس | مناسب برای مسافت‌های کوتاه |
| ظرفیت حمل محدود | مناسب برای برای محموله‌های حجیم و سنگین | ظرفیت حمل محدود |
| هزینه حمل بالا | هزینه پایین تر نسبت به هوایی | بدلیل قیمت متغیر سوخت، هزینه حمل متغیر ولی نسبت به حمل هوایی ارزان تر |
| خدمات درب منزل ارائه نمی‌دهد | خدمات درب منزل ارائه نمی‌دهد | خدمات درب منزل ارائه می‌دهد |
| ایمنی و امنیت بالا | ایمنی و امنیت پایین | ایمنی محدود |
| سرعت بالا در حمل | سرعت پایین در حمل | سرعت محدود |
| برای حمل کالاهای سبک، فاسدشدنی و باارزش مناسب است | برای کالاهای حجیم و سنگین مناسب است | حمل کالاهایی با مقادیر کم و مسافت کوتاه |
کلام آخر
در صادارت و واردات کالا، حمل و نقل هوایی یکی از سریع‌ترین و ایمن‌ترین روش در میان انواع روش‌های حمل بین‌المللی است. این روش حمل و ترانزیت بار هوایی برای محموله‌هایی که احتمال فاسد شدن و ازبین رفتن بار وجود دارد مناسب است