ارزش گمرکی کالا چگونه محاسبه می‌شود؟

چرا ارزش گمرکی کالا در هزینه‌های گمرکی موثر است؟ چرا محاسبه ارزش گمرکی کالا برای تجار و بازرگانان داخلی و خارجی مهم است؟ کد شناسه کالا و ارزش گمرکی چه تاثیری در روند ترخیص کالا دارد؟ ماهیت ارزش گمرکی کالا چیست و چه کاربردی دارد؟ اگر شما هم به دنبال پاسخ به این سوالات هستید، در این مقاله با راهکار نرم‌افزری پارسان همراه شوید.

ارزش گمرکی کالا چیست؟

ارزش گمرکی کالا یک مقدار متغییر است که بر اساس قیمت خالص کالا، هزینه حمل و نقل بین‌المللی، بیمه، بسته‌بندی و سایر هزینه‌‌ها وعوامل مرتبط با صادرات و واردات کالا تعیین می‌شود.
در واقع ارزش گمرکی کالا، بر اساس یک کد شناسایی 8 رقمی که گمرک جمهوری اسلامی ایران در سامانه TSC به طور خاص برای یک کالا تعریف کرده است تعیین می‌شود.این کد ماهیت کالا را مشخص می‌کند و در ردیابی و خدمات پس از فروش به‌کار می‌رود و نشان دهنده ارزش گمرکی کالا در تعیین حقوق و عوارض گمرکی است.

عوامل موثر در محاسبه ارزش گمرکی کالا

در ایران ارزش گمرکی برمبنای کد شناسایی تعریف شده کالا در سامانه TSC و بر اساس مقررات و قوانین گمرک ایران تعریف و تعیین می‌شود.
عوامل متعددی در محاسبه ارزش گمرکی کالا موثر هستند که در زیر به آنها اشاره ‌می‌کنیم

• نوع کالا
  نوع کالا و تعرفه‌هایی که دارند عامل مهمی در تعیین و محاسبه ارزش گمرکی کالا هست. برخی از کالاهای کشاورزی یا صنایع دستی، تعرفه‌های خاصی دارند.
• قیمت کالا
  یکی از عوامل مهم در محاسبه ارزش گمرکی کالا، قیمت کالا است. قیمت بر مبنای فاکتور فروش، قرارداد خرید و فروش کالا تعیین می‌شود.
• منبع کشور سازنده
  کالاهای وارداتی در برخی از کشورهای سازنده کالا به دلایل شناسایی برند، فناوری و استاندارهای فنی بالا، ارزش بالایی دارند که ارزش گمرکی کالا را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
• هزینه حمل و نقل و بیمه
  هزینه‌هایی که برای حمل و نقل کالا از مبدا تا مقصد پرداخت می‌شود، هزینه حمل و بیمه را دربرمی‌گیرد و تاثیر مستقیمی بر محاسبه ارزش گمرکی کالا دارد.
• شروط معامله یا تجارت کالا
  شروطی مانند نحوه حمل و نقل، بسته‌بندی، شروط پروانه صادرات و غیره نقش مستقیمی در ارزشگذاری کالای گمرکی دارند.

سامانه بازرگانی خارجی پارسان
ERP پارسان
درخواست دمو

روش‌های ارزش‌گذاری کالای صادراتی و وارداتی

روش‌هایی که ارزش گمرکی کالای وارداتی و صادراتی را تعیین می‌کند به شرح زیر است:

• روش ارزش سیف (CIF)

در روش سیف، ارزش گمرکی کالا برابر است با ارزش کالا در مبدا + هزینه حمل و بیمه. ارزش کالای صادراتی و وارداتی در روش CIF برابر است با قیمت کالا در مبدا، هزینه حمل و نقل کالا از مبدا تا مقصد و هزینه بیمه کالا در مسیر حمل و نقل.

• روش ارزش فوب (FOB)

ارزش گمرکی کالای صادراتی و وارداتی در روش فوب برابر است با قیمت کالا در مبدا بدون احتساب هزینه حمل و بیمه.

• روش ارزش معاملات مشابه

در ارزش معاملات مشابه، ارزش گمرکی کالای صادراتی و وارداتی برابر است با ارزش کالای مشابهی که در شرایط مشابه مانند زمان و مکان معامله، کیفیت کالا معامله شده است.

• روش ارزش هزینه‌های تولید

ارزشگذاری گمرکی کالای صادراتی و وارداتی در روش ارزش هزینه‌های تولید برابر است با هزینه‌های مواد اولیه، نیروی کار، انرژی و سایر هزینه‌های تولید کالا.

• روش ارزش معاملات بازرگانی

ارزش گمرکی کالای صادراتی و وارداتی برابر است با ارزش کالای مشابهی که در شرایط مشابه مانند زمان و مکان معامله، کیفیت کالا و معامله شده است مشروط بر اینکه این روش عادلانه و منصفانه ارزش گمرکی را تعیین کند.

هدف از ارزشگذاری کالاهای وارداتی

• تعیین دقیق حقوق و عوارض گمرکی
• جمع‌آوری آمار تجاری برای برنامه ریزی‌های اقتصادی دولت
• انجام تعهدات ارزی صاحب کالا در ازای ارزش بار وارداتی
• جلوگیری از قاچاق
• پیشگیری از مفاسد و مشکلات اقتصادی مثل گرانفروشی و پولشویی
• مانعی برای بیش اظهاری یا کم اظهاری در پروسه ترخیص کالای تجاری

هدف از ارزشگذاری کالاهای صادراتی

• تعیین حقوق و عوارض گمرکی کالا
• ارائه کد ارزش گمرکی به بانک‌ها در زمان دریافت تسهیلات بانکی الزامی است
• دریافت جوایز صادراتی گوناگون به مقدار ارزش محموله تجاری صادراتی
• صادرات در برابر واردات به میزان ارزش کالاهای صادراتی
• صادرات در برابر تعهد ارزی به ارزش محموله صادراتی

تا اینجا ما با مفهوم ارزش گمرکی و چگونگی محاسبه آن، هدف از تعیین ارزش گمرکی کالاهای وارداتی و صادراتی آشنا شدیم. برای درک بهتر معنا و نقش ارزش گمرکی در مباحث تجاری بین الملل و بازرگانی خارجی باید با مفهوم کد شناسایی کالا و سامانه TSC آشنا باشیم.

کد شناسایی کالا TSC چیست؟ 

برای پیدا کردن ارزش گمرکی هر کالایی باید کد هشت رقمی شناسایی آن کالا را مشاهده و بررسی کرد. کد شناسایی کالا یا TSC یک کد هشت رقمی است که چهار رقم ابتدای آن در جهان یکسان و ثابت است و چهار رقم آخر آن مطابق با قوانین و ضوابط هر کشور تعیین می‌شود.
به کمک کد Tariff specification code، کالاهای صادراتی و وارداتی را طبقه‌بندی می‌کنند و تعرفه گمرکی هرکالایی مشخص می‌شود.

سامانه شناسایی کالا TSC   

شناسه ارزش کالا یا همان کد TSC برای هر کالایی بطور خاص کدگذری می‌شود و در همه جا یکسان است که از اعمال سلیقه شخصی جلوگیری می‌کند و منجر به کاهش اختلافات گمرکی می‌شود. واردکنندگان و صادرکنندگان برای بدست آوردن شناسه کالا باید به سامانه شناسه کالا به آدرس tsc.irica.co یا سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند.
این سامانه یک بانک اطلاعاتی عظیم است که افراد با وارد کردن کد تعرفه یا اطلاعاتی مثل برند و شرح کالا در این سامانه می‌توانند به شناسه ارزش گمرکی کالا دست یابند.

کلام آخر
همانطور که در این مقاله گفته شد، محاسبه ارزش گمرکی کالا مقوله ای مهم و تاثیرگذار در فرآیند صادرات، واردات و بازرگانی بین المللی است که از بروز اختلاف و مشکل در پروسه ترخیص کالا از گمرکات جلوگیری می‌کند. آگاهی و شناخت درست از ارزش گمرکی کالای وارداتی تاثیر مستقیمی بر تعیین حقوق و عوارض گمرکی و محاسبه دقیق هزینه‌های ترخیص کالا دارد.