چگونه مجوز بهداشت نباتی بگیریم؟
چنانچه قصد صادرات، فروش و توزیع داخلی محصولات کشاورزی داشته باشید نیاز به اخذ مجوز بهداشت نباتی (Phytosanitary Certificate )که همان مجوز قرنطینه گیاهی یا مجوز بهداشت گیاهی است دارید. مجوز بهداشت نباتی که سند سلامت گیاهان است در سطح بین‌المللی اعتبار دارد و در هر کشوری توسط زیرمجموعه‌های کشاورزی آن کشور صادر می‌شود. این مجوز در ایران توسط سازمان حفظ نباتات صادر می‌شود.
کلیات مجوز بهداشت نباتی
کنوانسیون بین‌المللی حمایت از گیاهان که از سال 1952 تشکیل شد، گواهی یا مجوز بهداشت نباتی را صادر می‌کند و بسته به نوع محصول شرایط متفاوتی دارد.
گواهی بهداشت نباتی نشان دهنده این مطلب است که یک کالا با یک کد تعرفه ثابت لزوما گواهی بهداشت یکسانی برای دو کشور مختلف ندارد و بسته به قوانین داخلی کشور مقصد، مجوز بهداشت نباتی متفاوتی صادرمی‌شود.
مجوز بهداشت نباتی یک گواهی بین‌المللی است که سازمان حفظ نباتات هر کشور صادر می‌کند. این مجوز وضعیت سلامت گیاه و عاری بودن از آفات، آلودگی‌ها و بیماری‌های قرنطینه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهد و درصورت سالم بودن گیاه و تطابق با استانداردهای کیفی و بهداشتی، گواهی بهداشت نباتی برای صادرات یا توزیع داخلی گیاه صادر می‌شود.
مجوز بهداشت نباتی وارداتی چه مواردی را بررسی می‌کند؟
کارشناسان سازمان حفظ نباتات که وظیفه صدور مجوز بهداشت نباتی را دارند، برای تضمین سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی وارداتی به کشور، قبل از صدور مجوز بهداشت گیاهی، موارد زیر را بررسی می‌کنند:
مشخصات محصول
- نام رایج وعلمی گیاه
- نوع و گونه گیاه
- کشور مبدا
- نام و آدرس تولید کننده و صادر کننده
سلامت گیاه
- سلامت گیاه و عاری بودن از آفات و بیماری‌های قرنطینه‌ای
- نبود آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی در گیاه
- تطابق گیاه با استانداردهای کیفی و بهداشتی
اسناد و مدارک
- مجوز بهداشت نباتی از کشور مبدا
- گواهی آزمایش‌های کیفی و بهداشتی
- فاکتور و سایر اسناد تجاری
شرایط حمل
- نوع بسته‌بندی کالا و شرایط نگهداری
- دمای مناسب گیاه
- نحوه حمل و نقل گیاه
بدون مجوز قرنطینه گیاهی به هیچ کالا و محصول کشاورزی اجازه ترخیص از گمرک داده نمی‌شود و درصورتیکه کالای کشاورزی گواهی بهداشت گیاهی از کشور مبدا نداشته باشد، به کشور مبدا برگشت داده شده و یا در گمرک معدوم می‌شود.
مراحل اخذ مجوز قرنطینه گیاهی
این مجوز برای صادارت محصولات کشاورزی و یا فروش و توزیع داخلی این محصولات لازم و ضروری است و بدون مجوز بهداشت نباتی کالای کشاورزی از گمرک ترخیص نمی‌شود. بنابراین آشنایی با نحوه اخذ مجوز قرنطینه گیاهی (مجوز بهداشت نباتی) مهم است و در زیر مراحل آن را توضیح می‌دهیم.
√ ثبتنام در سامانه جامع پایش عوامل خسارت زای گیاهی (سامانه جامع قرنطینه سازمان حفظ نباتات کشور)
√ بستن قرارداد با یک کلینیک گیاهپزشکی درجه یک یا دو با نوع ریسک کم، متوسط و زیاد.
(برای مجوز قرنطینه صادراتی حتما از با کلینیک درجه یک با ریسک کم، متوسط و زیاد قرارداد ببندید)
√ نمونه‌برداری و تست گیاه توسط کلینیک گیاهپزشکی
√ گزارش کلینیک گیاهپزشکی درصورتی که گیاه عاری از آلودگی و باکتری باشد که باید به سازمان حفظ نباتات کشور تحویل دهید.
√ درخواست صدور مجوز قرنطینه گیاهی با توجه به نتیجه تست کلینیک گیاهپزشکی از سازمان حفظ نباتات کشور
√ دریافت اصل مجوز بهداشت گیاهی از نماینده سازمان حفظ نباتات در گمرک و یا برای گواهی بهداشت داخلی به سازمان جهاد کشاوزی یا سازمان حفظ نباتات مراجعه کنید.
شرایط مجوز قرنطینه گیاهی برای ترخیص کالا از گمرک
بنابر ماده 11 قانون حفظ نباتات، ورود هرگونه نبات و قسمت‌های آن مثل (بذر، پیاز، قلمه، پیوند، ریشه، میوه، نهال، تخم ) به کشور مستلزم دریافت مجوز از سازمان حفظ نباتات است.
سازمان حفظ نباتات کالاهای گیاهی و نباتی را به سه دسته تقسیم می‌کند :
- کالای با ریسک کم
- کالای با ریسک متوسط
- کالاهایی با ریسک زیاد
برای واردات نباتات، بایستی کالای شما جزء این دسته‌بندی باشد و چنانچه محصول گیاهی شما جزو این لیست نباشد باید شرایط قرنطینه‌ای واردات کالای خود را قبل از واردات از سازمان حفظ نباتات کشور استعلام بگیرید.
برای صادارت کالای کشاورزی نیاز است کالا را قرنطینه کرده و مجوز قرنطینه نباتی ایران را اخذ کنید و به خریدار در کشور مقصد ارائه دهید. زیرا بدون گواهی قرنطینه از کشور مبدا نمی‌تواند کالا را ترخیص کند.
کلام آخر
اخذ مجوز بهداشت گیاهی که با نام‌های قرنطینه گیاهی یا بهداشت گیاهی شناخته می‌شود یکی از مراحل مهم و حیاتی در فرآیند صادرات و واردات محصولات کشاورزی و گیاهان است. مجوز قرنطینه نباتی یک گواهی بین‌المللی است که پس از بررسی‌های لازم توسط سازمان حفظ نباتات کشور صادر می‌شود.