همان طور که می دانید پرداخت مالیات باید به‌صورت دقیق و صحیح انجام شود؛ در واقع تمامی مشاغل می‌بایست با گذراندن دوره مالی مشخصی، نسبت به پرداخت مالیات‌های خود به اداره مالیات اقدام کنند. در نتیجه ثبت‌کردن رویدادهای مختلف مالی که در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف وجود دارند، امر بسیار مهمی تلقی می‌شود و نباید آن را نادیده گرفت. در این بین حسابداری مالیاتی تنها نوع حسابداری است که در آن به طور مشخص و جزئی، به انواع امور مالیاتی می‌پردازیم.
در این مطلب قصد داریم درباره این نوع از حسابداری سخن گفته و به سؤال (حسابداری مالیاتی چیست؟) پاسخ دهیم. اگر می‌خواهید بدانید که حسابداران مالیاتی چه وظایفی داشته و این زیر شاخه از حسابداری ویژگی‌هایی دارد، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
حسابداری مالیاتی چیست؟
در بخش قبل اشاره کردیم که در این نوع از حسابداری، حسابداران به انجام انواع و اقسام امور مالیاتی می‌پردازند. در حسابداری مالیاتی (Tax Accounting) حسابدار تنها به دنبال انجام اموری است که مستقیماً به مالیات باز می‌گردد؛ در واقع شرکت‌هایی که از حسابدار مالیاتی بهره مند می‌شوند، از بروز مشکلات مالی و مالیاتی جلوگیری کرده و می‌توانند با خیالی آسوده به فعالیت‌های مالی خود بپردازند.
پیشنهاد می کنیم مقاله حسابداری انبار را نیز حتما مطالعه نمایید.
اهمیت حسابدار مالیاتی در سازمان ها
به‌طورکلی پرداخت مالیات در تمامی کشورها، بخصوص کشورهای پیشرفته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و طبق قوانین، نباید از آن غافل شد. حسابداران مالیاتی با درنظرگرفتن و بررسی رویدادهای مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها، مبلغ مالیات پرداختی آن‌ها را مشخص کرده و آن را به طور دقیق و ریزبه‌ریز مشخص می‌کنند.
در واقع اگر شرکتی از حسابداران مالیاتی بهره نبرد، امکان اشتباه در پرداخت مالیات آن وجود دارد؛ در نتیجه طبق قانون این دسته از شرکت‌ها، به فرار مالیاتی متهم شده و باید منتظر جریمه‌های متعددی باشند. با این تفاسیر وجود حسابداران مالیاتی در تمامی سازمان‌ها لازم و ضروری است تا از فرار مالیاتی جلوگیری کنند.
وظایف حسابداران مالیاتی چیست؟
همان‌طور که گفته شد، اهمیت حسابداران بخصوص حسابداران مالیاتی در شرکت‌ها بسیار پر رنگ بوده و نباید آن را ساده بشماریم. ناگفته نماند که این حسابداران وظایف مختلفی دارند که با انجام هر مورد از آن‌ها، فعالیت مفیدتری برای سازمان‌ها خواهند داشت. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین وظایف حسابداران مالیاتی اشاره می‌کنیم که عبارت‌اند از:
- ارائه راهکارهای مختلف مالیاتی
- تنظیم لایحه مالیاتی
- پیگیری‌کردن چک‌های برگشتی، دریافتی و لاوصول
- ارائه روش‌های مختلف برای کاهش بدهی‌های مالیاتی
- تحریر دفاتر
- تنظیم و تهیه‌کردن اظهارنامه مالیاتی
- تنظیم مالیات‌های دستمزد و حقوق
- تشکیل پرونده‌های مالیات بر ارزش‌افزوده
- مطلع بودن از تمامی قوانین مالیاتی و معافیت‌ها
- تهیه گزارش‌های کاربردی و شفاف از بدهی‌های شرکت، هزینه‌ها، درآمدها و طلب‌ها
پیشنهاد می کنیم از صفحه نرم افزار سامانه مودیان حتما دیدن فرمایید.
این ۱۰ مورد از مهم‌ترین وظایف حسابداران مالیاتی بوده و انجام نشدن هر یک از آن‌ها به منزله بروز خسارات مالی بسیاری برای سازمان‌ها و شرکت‌ها خواهد بود. در نتیجه بهره‌بردن از حسابدار باتجربه و با قابلیت‌های مناسب، اهمیت زیادی در امور مالیاتی سازمان‌ها دارد. به عبارتی دیگر، اگر از حسابدار مناسبی برای انجام امور مالیاتی بهره نبریم، مسلماً شاهد زیان‌های بسیار زیادی در آینده نزدیک خواهیم بود.
قوانین، مشخص کننده ترین عنصر در امور مالیاتی هستند.
همان‌طور که می‌دانید، قوانین مالیاتی در هر کشور به نحو گوناگونی وضع شده و سازمان‌ها باید طبق آن قوانین، اقدام به پرداخت مالیات کنند. در نتیجه حسابداران مالیاتی باید به طور کامل و دقیق، به این قوانین مالیاتی آشنا باشند تا مبادا در انجام این امور دچار خطا و اشتباه شوند. در حقیقت مطلع نبودن از زیروبم قوانین، می‌تواند منجر به فرار مالیاتی و جریمه‌های مختلف شود.
همچنین وقتی سخن از قوانین به میان می‌آید، باید به امور مختلفی اشاره کنیم که رعایت‌نکردن هر یک از آن‌ها زیان‌بار خواهد بود. چند مورد از این قوانین که باید توسط حسابداران رعایت شوند، عبارت‌اند از:
- آشنایی با تکالیف مالیاتی
- اطلاع از نحوه تشکیل پرونده سامانه مودیان
- ارائه اظهارنامه مالیاتی باتوجه‌به عملکرد شرکت یا سازمان
- تنظیم مدرک‌های مختلف برای ارائه‌دادن به اداره مالیاتی
- تسلط به قوانین تجدیدنظر، اعتراض و…
- و…
قوانین ذکر شده تنها بخشی از مواردی هستند که باید توسط حسابداران رعایت شوند. با رعایت قوانین مذکور، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که امور مالیاتی سازمان به‌درستی انجام شده و مشکلی در کار نخواهد بود.
پیشنهاد می کنیم از صفحه نرم افزار مناقصه و مزایده حتما دیدن فرمایید.
نحوه انجام حسابداری مالیاتی
به‌طورکلی هر یک از زیر شاخه‌های حسابداری برای اهداف خاصی به وجود آمده و روش‌های مختص به خود را نیز دارند. در این نوع از حسابداری، مالیات به دودسته مستقیم و غیرمستقیم طبقه‌بندی می‌شود. همچنین هر کدام از این دودسته نیز به زیر شاخه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند؛ از زیرشاخه‌های مالیات می‌توان به مالیات بر عملکرد، مالیات‌بردرآمد، مالیات بر دارایی و… اشاره کرد.
حسابداری هر یک از این دسته‌ها روش منحصربه‌فردی دارد و نمی‌توان همه آن‌ها را با فرمولی یکسان حسابداری کرد. اما به‌طورکلی حسابداری مالیات باتوجه‌به دو روش کلی انجام می‌شود. این دو روش عبارت‌اند از:
- حسابداری از طریق علی الراس
- حسابداری از طریق قبولی در دفاتر
مراحل حسابداری مالیات
برای آنکه حسابداری مالیات به طور کامل و دقیق انجام شود، باید سلسله‌مراتب مشخصی را طی کنیم. در حقیقت حسابداران با جمع‌آوری انواع رویدادهای مالی سازمان و پشت سر گذاشتن مراحلی مشخص، امور مالیاتی سازمان را به سرانجام می‌رسانند.
به عنوان مثال حسابدار مالیاتی باید از تمامی رویدادهای مالی شرکت مطلع شود؛ آن‌ها را بررسی و تحلیل کرده و سپس گزارش صورت مالی را تنظیم کند. سپس حسابدار رویدادهای مالی را به دفاتر ارسال کرده و تراز آزمایشی را تهیه می‌کند. همچنین حسابدار باید از طریق صدور سند، از حساب‌های دفترکل اطلاع داشته باشد تا در نهایت بتواند تراز آزمایشی را تنظیم و اصلاح کند.
سپس نوبت به بستن حساب‌های موقت می‌رسند؛ پس از آن نیز تراز آزمایشی اختتامی تهیه شده و مالیات بر اساس درصدهای مشخص شده، محاسبه می‌شود. این سلسله‌مراتب باید به‌صورت کامل طی شود تا حسابداری مالیات به‌درستی انجام گیرد.
پیشنهاد می کنیم مقاله بودجه چیست را حتما مطالعه نمایید.
کاربرد حسابداری مالیاتی چیست؟
تاکنون با چیستی این نوع از حسابداری و نحوه انجام آن آشنا شده‌ایم. همچنین در بخش قبل به مراحل انجام حسابداری مالیات نیز پرداختیم؛ ناگفته نماند که فرقی نمی‌کند شرکتی بزرگ داشته باشیم یا کوچک. مطمئناً با بهره‌بردن از حسابداران مالیاتی می‌توانیم امور مالی و مالیاتی شرکت را به‌خوبی مدیریت کرده و به سرانجام برسانیم.
در واقع در بخش‌های قبل به کاربرد این نوع از حسابداری اشاره کرده‌ایم؛ اما به طور خلاصه حسابداری مالیات به ما کمک می‌کند که در برابر بدهی‌های مالیاتی، راهکارهای جدیدی ارائه داده و از مجازات مالیاتی جلوگیری کنیم.
کلام آخر
لازم به ذکر است که بهره‌بردن از حسابدار باتجربه و ماهر، مهم‌ترین نکته‌ای است که باید توسط سازمان‌ها رعایت شود. چرا که اگر یک حسابدار به وظایف خود عمل نکرده و آن‌ها نادیده بگیرد، باید شاهد خسارت‌های جبران ناپذیری در سازمان‌ها باشیم. همچنین ناگفته نماند که حسابداران مالیاتی نه‌تنها در امور مالیاتی لازم و مذکوری هستند، بلکه به سازمان کمک می‌کنند تا راه‌حل‌های جدیدی برای کاهش پرداخت مالیات، معافیت مالیاتی و بخشودگی مالیات را بکار بگیرند.
ناگفته نماند که هرچه یک شرکت رویدادهای مالی بیشتر و وسیع‌تری داشته باشد، نیاز آن به حسابداری مالیاتی نیز به‌مراتب بیشتر و بیشتر خواهد شد. البته فراموش نکنید که جمله قبل به این معنی نیست که شرکت‌های کوچک به حسابداران مالیاتی احتیاجی ندارند و نباید از آن‌ها بهره ببرند.