افراد شاغل و کارگران در فیش حقوقی خود ممکن است متوجه عبارتی با مضمون حق سنوات یا پایه سنوات شوند و برایشان سوال باشد که سنوات چیست؟ حق سنوات، یکی از حقوقی است که قانون کار برای شاغلین در نظر گرفته است. این حق یا در پایان هر سال و به همراه عیدی یا در پایان همکاری دو طرف با یکدیگر به فرد شاغل پرداخت می‌شود که این پایان همکاری شامل بازنشستگی و تغییر شغل فرد می‌شود. البته بعضی کارفرمایان ممکن است درباره پرداخت سنوات جور دیگری توافق کرده باشند.
فرقی ندارد کارفرما چگونه سنوات کارمندان خود را پرداخت می‌کند، نکته حائز اهمیت این است که این حق به افراد پرداخت شود.
حق سنوات چیست؟
سنوات، در واقع نوعی پاداش است که در پایان هر سال، پایان قرارداد یا پایان همکاری دو طرف باید از طرف کارفرما به افراد شاغل پرداخت شود. این افراد شاغل در واقع آن دسته از کارگران هستند که مشمول قانون کار شده‌اند. مزایای پایان خدمت و مزایای پایان کار نیز گاهی به سنوات اطلاق می‌شود. مبلغ سنوات بر اساس آخرین حقوق دریافتی فرد تعیین می شود. به این صورت که در ازای هر سال پرداخت حق بیمه، پول یک ماه حقوق فرد محاسبه شده و در زمان مشخص شده به فرد پرداخت می‌شود.
این حق تنها به افرادی که بیمه اجباری تامین اجتماعی دارند پرداخته می‌شود و افرادی که بیمه مشاغل آزاد دارند، حق سنوات به آنها تعلق نمی‌گیرد. کارفرماها بیشتر ترجیح می‌دهند پرداخت حق کارگر خود را تا پایان همکاری دو طرفه آنها با یکدیگر به تاخیر بیندازد. هیچ تفاوتی هم ندارد چه چیزی علت پایان همکاری بوده، کارفرما باید سنوات کارگر خود را پرداخت کند حتی اگر آن شخص فوت کرده باشد.
فرمول محاسبه سنوات (محاسبه سنوات طبق قانون کار)
حال که متوجه شدیم سنوات چیست، باید با طریقه محاسبه آن نیز آشنا شویم. فرقی ندارد که سِمَت شما در محل کارتان چه باشد محاسبه سنوات فرمول خاصی دارد که برای تمامی سمت‌های کاری درست است. یعنی سنوات تمامی سمت‌های کاری را می‌توانید با همین فرمول محاسبه کنید. به عنوان مثال برای محاسبه سنوات 1402 یا پایه سنوات 1403، باید در ابتدا تعداد روزهایی که فرد در آن سال در محل کار حاضر شده را محاسبه کنید. در مرحله بعد باید جمع روزهای حضور در محل کار را ضربدر مبلغ حقوق پایه خود کنید. سپس نتیجه به دست آمده را تقسیم بر 365 روز سال کنید.
فرمول محاسبه سنوات:
سنوات = مجموع روزهای حضور فرد در محل کار * مبلغ حقوق پایه / 365 روز
برای محاسبه دقیق تر پایه سنوات 1403 یا سایر مبالغی که به کارگران تعلق می‌گیرند، می‌توانید نرم افزار حقوق و دستمزد را دانلود کرده و محاسبات خود را انجام دهید. با این حال می‌توانید تعداد ماه‌های عملکرد خود را ضربدر آخرین حقوق دریافتی خود کنید. حال اگر نتیجه این عملیات ضرب را تقسیم بر عدد 12 کنید، می‌توانید سنوات هر سال خود را محاسبه کنید. توجه داشته باشید، چنانچه سال‌های پیشین نیز سنوات شما پرداخت نشده باشد می‌توانید مقدار آن را نیز محاسبه کرده و در نهایت مبلغ سنوات هر سال را با یکدیگر جمع کنید. این مبلغ جمع حق سنوات چند سال شما خواهد بود.
♦ مقاله آموزش نحوه ثبت سند حقوق و دستمزد را مطالعه کنید
شاید برای شما جالب باشد که بدانید تا قبل از سال 99، بر اساس حقوق پایه هر فرد میزان سنوات او محاسبه می‌شد اما از سال 99 به بعد دیگر روش محاسبه تغییر کرد و میزان مبلغ آخرین دریافتی فرد اهمیت پیدا کرد. البته نکته‌ای که چه قبل از سال 99 و چه بعد از آن همچنان رعایت می‌شود این است که برای پرداخت حق سنوات تمامی موارد گفته شده در ماده 34 و 35 قانون کار مورد توجه قرار می‌گیرند. به همین دلیل حق عائله مندی، حق مسکن و سایر حقوق این چنینی که در این دو ماده به آنها اشاره شده، همگی در مبلغ پایه سنوات 1403 موثر هستند.
ممکن است برای شما سوال باشد که چه مواردی بر تعیین میزان مبلغ حقوق هر شخص تاثیر گذارند؟ در پاسخ این سوال به موارد زیر که در میزان مبلغ حقوق دریافتی هر شخص موثرند اشاره می‌کنیم:
- حق مسکن
- حق اولاد ( قبلا با فرزندان سوم و بعد از آن دیگر حق اولاد داده نمی‌شد اما در سال‌های اخیر با پیری جمعیت، سیاست‌های دولت تغییر یافت و دیگر به فرزندان سوم یا بعد از آنها نیز حق اولاد تعلق می‌گیرد.)
- اشتغال خارج از مرکز
- حق ایاب و ذهاب
- نوبت کاری و کشیک
- فوق‌العادگی شرایط نامطلوب آب و‌هوایی
- محل خدمت
- اضافه کاری
- طلب مرخصی
- سنوات خدمت ( یا همان سابقه کاری)
البته مبالغ نقدی یا غیرنقدی دیگری نیز گاهی از طرف کارفرما به کارگران یا کارمندان تعلق می‌گیرد. میزان و زمان این مزایا تا حد زیادی به درآمد کارفرما بستگی دارند. یعنی اگر کارفرما درآمد بیشتری داشته باشد، مزایای بیشتری نیز به افراد زیر دست خود می‌دهد.
البته فرمول محاسبه سنوات هنگام بازخرید کمی متفاوت است. گاهی پیش می‌آید که فردی قبل از موعد بازنشستگی به دلایلی مثل از کار افتادگی یا استعفا از شغل، ترجیح می‌دهد سنوات خود را بازخرید کند. اگر درخواست بازخرید فرد به علت مشکلات جسمانی یا فکری باشد او را به کمیسیون پزشکی بهداشت و درمان منطقه ارجاع می‌دهند تا مشکلات او بررسی شوند. چنانچه این کمیسیون مشکلات فرد را تایید کند، کارفرما باید به ازای هر سال سابقه کاری که آن کارگر دارد، حقوق دو ماه آخر کار کارگر را به او پرداخت کند.
♦ برای اطلاع از جزئیات کامل حقوق و پایه سنوات 1403 می‌توانید مقاله جدول حقوق کارگران 1403 + میزان افزایش حقوق را مطالعه کنید.
سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
با شنیدن تعریف سنوات چیست، اولین سوالی که به ذهن افراد می‌رسد این است که سنوات به چه کسانی تعلق می گیرد؟ در پاسخ باید بگوییم هیچ استثنایی در این موضوع وجود ندارد.سنوات به همگی کارگران تعلق می گیرد و نمی‌توان کسی را از سنوات محروم کرد. نه تنها همه کارگران بلکه همه کارمندان رسمی، غیر رسمی، پاره وقت، تمام وقت، قراردادی و… مطابق با جدول پایه سنوات 1403 نیز مشمول حق سنوات می‌شوند. کسانی که کمتر از یکسال سابقه کاری دارند سنوات آنها نسبت به عملکردی که داشته‌اند محاسبه شده و به همراه حقوق آنها، به آنها پرداخت می‌شود.
به همین دلیل دانشجویان یا دانش‌آموزهایی که در اوقات فراغت خود کار می‌کنند، نمی‌توانند درخواستی برای دریافت سنوات داشته باشند. برای مشخص شدن دقیق تعداد روزهای حضور و غیاب هر فرد، در اغلب محیط‌های کاری از نرم افزار مدیریت تردد استفاده می‌کنند. این نرم افزار ساعت و تاریخ ورود و خروج افراد را به طور دقیق ثبت می‌کند.
جدول پایه سنوات 1402
در بخشنامه مزد هر سال مبلغی تحت عنوان پایه سنوات در نظر گرفته شده است. این مبلغ هر سال میزان متفاوتی با سال‌های دیگر دارد با این حال ممکن است دو سال متوالی تغییری در میزان مبلغ پایه سنوات مشاهده نشود. علت این کار ارزش دادن به تجربه و سابقه کاری کارگران و تشویق کردن آنها است. به هر حال کارگرانی که سابقه کاری بیشتری دارند از کارفرما انتظار دارند حقوق بیشتری نسبت به کارگران تازه کار برای آنها تعیین کند.
پایه سنوات هر سال برای سال بعد حفظ می‌شود و بر اساس میزان افزایش حقوق آن سال، درصدی به مقدار این مبلغ نیز افزوده می‌شود. جدول پایه سنوات 1402 نیز به همین شکل بر اساس پایه سنوات سال‌های گذشته محاسبه شده است. جدول تصاعدی مزد 1403 یا 1402 نیز مانند همین جدول است و تفاوت‌های بسیار کمی بین آنها وجود دارد. به عنوان مثال، مبلغ پایه سنوات روزانه سال 1402 در جدول تصاعدی مزد 1402، مبلغ 70000 ریال تعیین شده بود.
جدول پایه سنوات 1402 جهت اجرا در سال 1403
بعضی کارگاه‌ها طرح طبقه بندی مشاغل را برای پرداخت پایه سنوات کارمندان خود اجرا می‌کنند. در این طرح تمامی کارمندانی که در بخش‌های مختلف یک کارگاه مشغول به کارند، باید بر اساس سابقه کاری، تحصیلات دانشگاهی، میزان تخصص در جایگاه شغلی که دارند و… در 20 گروه شغلی قرار بگیرند. پس از مرتب شدن در گروه شغلی مناسب، هر شخص بر اساس گروهی که در آن قرار دارد، حقوق دریافت کند. به این صورت که افرادی که شرایط یکسانیی دارند در یک گروه شغلی قرار بگیرند و همه میزان یکسانی حقوق بگیرند، چه پیمانی و قراردادی باشند و چه نیروی رسمی.
البته این طرح را نمی‌توان برای کارگران مجموعه‌ها اجرا کرد. طرح یکسان سازی معلمان که مدتی است در اخبار و تلویزیون درباره آن صحبت می‌شود، همین طرح است. با اجرایی شدن این طرح دیگر معلمانی که شرایط یکسان دارند، حقوق یکسانی دریافت می‌کنند و کسی اضافه بر حق خود حقوق نمی‌گیرد.
تفاوت پایه سنوات و حق سنوات چیست؟
حق سنوات، نوعی پاداش است که قانون کار پرداخت آن را اجباری کرده. به همین دلیل وزارت کار آن را به افراد شاغل پرداخت می‌کند تا میزان مبلغ درآمد آنها بیشتر شود و برای جبران هزینه‌هایشان مشکلات کمتری داشته باشند.سنوات معمولا در پایان سال یا پایان قرارداد کارگر و کارفرما به کارگر پرداخته می‌شود. در مقابل پایه سنوات، برای افرادی است که بیشتر از یک سال سابقه کاری یا بهتر بگوییم سوابق بیمه‌ای دارند. این مبلغ به صورت ماهیانه به حقوق دریافتی آنها اضافه می‌شود. حسن پرداخت این مبلغ در این است که کارگران با سابقه بیشتر می‌توانند حقوق دریافتی بیشتری داشته باشند.
به عنوان مثال در سال 1402 مبلغ پایه سنوات روزانه 7000 تومان بود. بنابراین افرادی که در سال 1402 یک سال کار کرده بودند یا از آخرین باری که پایه سنوات گرفته بودند یک سال گذشته بود، روزانه 7 هزار تومان پایه سنوات برای آنها محاسبه می‌شد. تعداد روزهایی که آن فرد در شغل خود حاضر بوده نیز در پایه سنوات موثر است. مقدار این مبلغ برای یک ماه 30 روزه، معادل 210 هزار تومان است.
سوالات متداول
- پایه سنوات 1402 برای 30 روز معادل چند تومان است؟
پایه سنوات 1402 برای یک ماه 30 روزه معادل 210 هزار تومان است.
- آیا دانش آموزانی که در اوقات فراغت تابستان‌های خود کار می‌کنند، می‌توانند از کارفرما سنوات درخواست کنند؟
خیر. افرادی که سابقه کاری کمتر از یک سال دارند، به نسبت عملکردی که در محل کار خود داشته‌اند به صورت ماهانه حق سنوات خود را دریافت کرده‌اند و دیگر حقی برای درخواست آن ندارند.
- آیا الزاما مبلغ پایه سنوات دو سال متوالی با یکدیگر متفاوت‌اند؟
خیر. معمولا این مبالغ یکسان نیستند اما گاهی اوقات پیش می‌آید که در دو سال متوالی هیچ تغییری در مبلغ پایه سنوات ایجاد نشود.
- آیا فردی که بیمه مشاغل آزاد دارد می‌تواند حق سنوات دریافت کند؟
خیر. سنوات مخصوص افرادی است که بیمه اجباری تامین اجتماعی دارند. از آنجایی که بیمه مشاغل آزاد، نوعی بیمه اختیاری محسوب می‌شود صاحبان چنین شغل‌هایی سنوات ندارند.
- آیا حق سنوات هر فرد تنها هنگام بازنشستگی او، به وی پرداخت می‌شود؟
خیر.سنوات یا در پایان هر سال کاری و به همراه عیدی یا در هنگام پایان همکاری کارگر و کارفرما به فرد پرداخته می‌شود. این پایان همکاری می‌تواند با بازنشستگی باشد می‌تواند با تغییر شغل فرد شاغل باشد. البته بعضی کارفرماها هر چند سال یکبار، سنوات آن مدت کارگران خود را به صورت یکجا پرداخت می‌کنند. اینکه روند پرداخت حق سنوات به چه صورتی باشد تا حد زیادی به انتخاب کارفرما بستگی دارد.
- اگر یک کارفرما سنوات کارگر خود را نپرداخته باشد، کارگر می‌تواند پیگیری قانونی انجام دهد؟
بله. سنوات، حق قانونی کارگر است و در هر صورتی باید به او پرداخت شود. حتی اگر کارگر فوت کرده باشد حق سنوات باید به خانواده وی پرداخته شود. به همین دلیل اگر کارفرما از پرداخت سنوات سر باز بزند یا طوری قرارداد تنظیم کند که کارگر نتواند سنوات داشته باشد، کارگر یا کارمند می‌تواند شکایت کارفرمای خود را به وزارت کار ببرد.
