در تجارت بین‌الملل، حمل و نقل LCL (Less than Container Load) در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است؛ به‌طوری‌که این روش حدود ۳۰٪ از کل محموله‌های دریایی را به خود اختصاص می‌دهد و حجم بازار آن در سال ۲۰۲۴ به حدود ۳۵ میلیارد دلار رسیده است.
LCL امکان ارسال بارهای کوچک را با تجمیع محموله‌های متعدد در یک کانتینر مشترک می‌دهد، به‌طوری‌که هر فرستنده تنها هزینه فضای اشغال‌شده را پرداخت می‌کند و از پرداخت هزینه کل کانتینر بی‌نیاز می‌شود.
این انعطاف‌پذیری به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط یا صنایع فصلی که حجم بار متغیر دارند، جذاب است و به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون نیاز به پر کردن کامل کانتینر، سفارش‌های کوچک خود را به‌سرعت و با هزینه بهینه ارسال کنند.
LCL چیست و چرا مهم است؟
حمل به روش LCL (Less than Container Load) راهکاری اقتصادی و منعطف برای ارسال بارهای نسبتاً کوچک در تجارت بین‌الملل است. در این روش، چندین محموله از چند فرستنده مختلف در یک کانتینر مشترک (کانتینر LCL) بارگیری می‌شود و هزینه‌ها بر اساس فضای اشغالی هر کدام محاسبه می‌شود.
اگر شما تاجری هستید که حجم کالای شما برای پر کردن یک کانتینر کامل نیست، حمل و نقل LCL می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد. طبق آمار سازمان‌های حمل و نقلی، بیش از ۳۰٪ محموله‌های تجاری در سطح جهان با روش LCL ارسال می‌شوند؛ چرا که هم هزینه اولیه کمتری دارد و هم امکان دسترسی به مسیرهای متنوع را فراهم می‌آورد.
حمل و نقل LCL چگونه کار می‌کند؟ (فرآیند کامل)
حمل و نقل LCL (Less than Container Load) شامل پنج مرحله اصلی است: ۱) دریافت و آماده‌سازی محموله در مبدا، ۲) تجمیع و بارگیری در کانتینر مشترک، ۳) حمل دریایی تا بندر مقصد، ۴) تخلیه و تفکیک در ایستگاه کانتینری (CFS) مقصد و ۵) تحویل نهایی به گیرندگان. در هر مرحله، اسناد گمرکی (مانند بارنامه دریایی، فاکتور تجاری و لیست بسته‌بندی) کنترل شده و با استفاده از سیستم‌های ردیابی، روند ارسال شفاف و قابل پیگیری می‌گردد. این ساختار ضمن کاهش هزینه با پرداخت براساس حجم واقعی (CBM)، امکان دسترسی کسب‌وکارهای کوچک به مسیرهای متنوع حمل را نیز فراهم می‌نماید.
فرآیند حمل به روش lcl
دریافت و آماده‌سازی محموله در مبدا
- ورود محموله‌ها به ایستگاه کانتینری (Origin CFS): شرکت حمل یا فورواردرها بسته‌های شما را از انبار یا محل کارخانه تحویل می‌گیرند و به انبار مرکزی خود منتقل می‌کنند.
- بازرسی و ثبت مشخصات: وزن، ابعاد و نوع کالا دقیقاً کنترل می‌شود و اطلاعات در سیستم ثبت می‌گردد تا در محاسبه CBM و هزینه‌ها هیچ اشکالی پیش نیاید.
- تهیه اسناد اولیه: فاکتور تجاری (Commercial Invoice) و لیست بسته‌بندی یا همان پکینگ لیست (Packing List) محموله تکمیل شده و برای هر بسته لیبل مخصوص با شماره بارنامه داخلی (House B/L) چسبانده می‌شود.
تجمیع و چیدمان در کانتینر
- تعیین لیست محموله‌ها (Manifest): همه بسته‌های آماده‌سازی‌شده در یک فهرست مشترک ثبت می‌شوند تا تخصیص فضای مناسب انجام گردد.
- بهینه‌سازی چیدمان (Stowage Planning): با توجه به حجم و وزن هر بسته، ترتیب چیدمان به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود که فضای کانتینر به حداکثر استفاده برسد و ثبات بار حفظ شود.
- پلمب کانتینر و صدور بارنامه: پس از بارگذاری کامل، درب کانتینر پلمپ می‌شود و بارنامه نهایی (Master B/L) توسط شرکت کشتیرانی یا سرویس حمل صادر می‌گردد.
حمل تا بندر مقصد
- انتقال به بندر مبدا: کانتینر پلمپ‌شده با کامیون یا به صورت ریلی به اسکله منتقل می‌شود و روی کشتی بارگیری می‌گردد.
- هماهنگی‌های بندری: اپراتور حمل با مسئولان بندر و خط کشتیرانی در ارتباط است تا زمان‌های مربوط به بارگیری، تخلیه و ترخیص محموله را مطابق با مدت‌زمان مجاز عملیات (Laytime) هماهنگ کند.
- ردیابی وضعیت: با استفاده از شماره بارنامه و پلتفرم‌های آنلاین، موقعیت کشتی و وضعیت کانتینر به‌صورت لحظه‌ای پیگیری می‌شود.
تخلیه و تفکیک بار در مقصد
- ورود به ایستگاه کانتینری مقصد (Destination CFS): پس از رسیدن کشتی، کانتینر به یارد بندری مقصد منتقل و پلمپ آن باز می‌گردد.
- تفکیک محموله‌ها (Deconsolidation): پرسنل CFS، بسته‌ها را بر اساس بارنامه داخلی و اسناد همراه از یکدیگر جدا کرده و هر یک را طبق فهرست مانیفست( Manifest ) دسته‌بندی می‌کنند.
- مراحل گمرکی: اسناد شامل Master B/L، House B/L، فاکتور و لیست بسته‌بندی به گمرک ارائه می‌شود؛ پس از پرداخت حقوق و عوارض و در صورت لزوم بازرسی فیزیکی، کالاها آزاد می‌گردند.
تحویل نهایی به گیرندگان
- آزادسازی و تحویل اسناد: فورواردر یا عامل گمرکی بعد از ترخیص کالا، اسناد لازم را به گیرنده یا نماینده او تحویل می‌دهد.
- حمل زمینی آخرین مایل: بسته‌ها با کامیون یا وانت از CFS به انبار یا آدرس نهایی ارسال می‌شوند.
- گزارش دریافت (POD): پس از تحویل، گیرنده امضای رسید کالا (Proof of Delivery) را ثبت می‌کند و نسخه‌ای از آن برای فرستنده و شرکت حمل ارسال می‌شود تا روند کامل و سالم بودن بار تایید شود.
با طی این پنج مرحله—دریافت و آماده‌سازی، تجمیع و بارگیری، حمل دریایی، تفکیک و تحویل—فرآیند LCL به‌صورت شفاف، کارآمد و مقرون‌به‌صرفه انجام شده و امکان ارسال بارهای کوچک بدون نیاز به کانتینر کامل فراهم می‌شود.
فایل قابل دانلود:
چک_لیست_نکات_ضروری_قبل_از_ارسال_بار_به روش_LCL
مزایای حمل و نقل LCL (چرا باید از LCL استفاده کنید؟)
در حمل به روش LCL با تجمیع محموله‌های متعدد در یک کانتینر مشترک، کسب‌وکارها می‌توانند ضمن کاهش قابل‌توجه هزینه‌ها، از انعطاف‌پذیری بالا در حجم‌های متغیر، دسترسی به بازارهای کمتر رایج و صرفه‌جویی در نگهداری موجودی بهره‌مند شوند. این روش، با بهینه‌سازی فضای کانتینر بر اساس CBM واقعی و فراهم کردن برنامه‌های منظم حمل، امکان ارسال سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر را برای سفارش‌های خرد و نمونه‌های تجاری فراهم می‌کند. علاوه بر این، با کاهش تعداد کانتینرهای خالی و نیاز کمتر به ذخیره‌سازی، LCL تأثیر مثبتی بر کاهش ردپای کربنی زنجیره تأمین نیز دارد.
- کاهش هزینه‌ها
پرداخت تنها برای فضای اشغال‌شده در کانتینر (براساس CBM) باعث می‌شود حتی ارسال حجم‌های کوچک نیز اقتصادی باشد و هزینه مازاد ناشی از رزرو کانتینر کامل حذف گردد.
- انعطاف‌پذیری بالا
امکان ارسال محموله‌های با حجم متغیر—از یک جعبه نمونه تا چند متر مکعب—بدون نیاز به پر کردن کامل کانتینر، برای کسب‌وکارهای فصلی، تجارت الکترونیک یا نمایشگاه‌ها ایده‌آل است.
- دسترسی به بازارهای بیشتر
با LCL می‌توان به بنادر ثانویه و مسیرهای کمتر رایج نیز محموله ارسال کرد که در FCL معمولاً امکان‌پذیر نیست؛ این ویژگی، فرصت توسعه کسب‌وکار در بازارهای با تقاضای پایین را افزایش می‌دهد.
- بهینه‌سازی نقدینگی و موجودی
ارسال‌های مکرر و کوچک با LCL امکان نگهداری موجودی حداقلی را فراهم می‌کند، هزینه انبارداری کاهش می‌یابد و ریسک انباشت کالای مازاد یا منسوخ‌شدن محصول به حداقل می‌رسد.
- مزیت زیست‌محیطی
تجمیع محموله‌ها در LCL منجر به بهره‌وری بالاتر فضای کانتینر و کاهش تعداد سفرهای دریایی با محموله‌های نیمه‌پر می‌شود که در نتیجه انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش یافته و زنجیره تأمین پایدارتر می‌شود.
- برنامه‌های زمانی منظم و قابلیت ردیابی
بسیاری از ارائه‌دهندگان LCL برنامه‌های هفتگی منظم دارند و امکان ردیابی آنلاین کانتینر از ابتدا تا مقصد را فراهم می‌کنند؛ این امر به بهبود زمان‌بندی تأمین و پاسخگویی سریع به تغییرات بازار کمک می‌کند.
معایب و چالش‌های حمل LCL
در کنار مزایای قابل‌توجه، حمل و نقل LCL با چالش‌هایی نیز همراه است که قبل از انتخاب این روش باید به آن‌ها توجه کنید. مهم‌ترین معایب شامل افزایش زمان تحویل، ریسک بالاتر آسیب‌دیدگی و هزینه‌های اضافی برای بارهای کم‌وزن اما حجیم هستند.
- زمان تحویل طولانی‌تر
فرآیند تجمیع و تفکیک: محموله‌ها ابتدا از مبدأ به ایستگاه کانتینری منتقل و سپس پس از بارگیری در مقصد دوباره تفکیک می‌شوند که هر کدام ۱–۲ روز به زمان کل حمل اضافه می‌کند.
مدت زمان کل حمل: بسته به مسیر مبدا و مقصد، زمان کل حمل دریایی به‌علاوه مراحل CFS ممکن است ۶–۱۰ هفته طول بکشد، در حالی که FCL معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود.
تأخیرات فصلی و بندری: در دوره‌های پیک تقاضا یا تعطیلات، ممکن است چندین روز تأخیر اضافی در فرایند بارگیری یا ترخیص بندری رخ دهد.
- ریسک آسیب‌دیدگی بالاتر
جابجایی‌های متعدد: محموله‌های LCL در طول مسیر چندین بار جابه‌جا و دست‌به‌دست می‌شوند که خطر شکستگی یا آسیب به بسته‌بندی را افزایش می‌دهد.
مخلوط شدن کالاها: قرارگیری اقلام مختلف با انواع بسته‌بندی و جنسیت‌های متفاوت در یک کانتینر مشترک می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی یا آلودگی متقابل شود.
کنترل کمتر بر کیفیت بسته‌بندی: شما نمی‌توانید بسته‌بندی و نگهداری کالاهای دیگر فرستندگان را مدیریت کنید، بنابراین ریسک آسیب‌دیدگی آن‌ها می‌تواند به محموله شما نیز منتقل شود.
- هزینه اضافی برای بارهای حجیم اما کم‌وزن
محاسبه براساس CBM: اگر کالای شما فضای زیادی اشغال کند اما وزن قابل‌توجهی نداشته باشد—مثلاً مبلمان فومی یا پنل‌های سبک—هزینه حمل بر اساس حجم (مترمکعب) محاسبه شده و می‌تواند از کرایه کل یک کانتینر FCL گران‌تر شود.
فضای خالی غیرقابل اجتناب: بسته‌بندی با اشکال نامنظم ممکن است فضای بلااستفاده ایجاد کند که هزینه آن نیز به‌عهده فرستنده خواهد بود.
تفاوت LCL و FCL
برای کالاهایی که وزن زیاد و حجم کم دارند، FCL به‌صرفه‌تر است و استفاده از LCL در این موارد ممکن است هزینه نهایی را افزایش دهد.
جدول مقایسه حمل به روش LCL و حمل و نقل FCL
| معیار | FCL (Full Container Load) | LCL (Less than Container Load) |
| حجم مورد نیاز | حداقل یک کانتینر کامل (۲۰ یا ۴۰ فوت) | حجم کمتر از ظرفیت کانتینر |
| هزینه | ثابت برای کانتینر سرمایه‌ای | بر اساس حجم (CBM) یا وزن محاسبه می‌شود |
| زمان حمل | سریع‌تر (بدون تجمیع) | کندتر (تجمیع و تفکیک بار) |
| ریسک | آسیب‌دیدگی کمتر (بار یکتایی در کانتینر) | بیشتر (جابجایی‌های متعدد) |
| انعطاف‌پذیری | کمتر (نیاز به حجم بالا) | بیشتر (ارسال بار کوچک و نمونه) |
| مناسب برای | کالاهای سنگین و حجیم | کالاهای سبک تا متوسط، نمونه‌های آزمایشی |
چه کالاهایی با LCL حمل می‌شوند؟
ارسال از طریق LCL مناسب کالاهای با حجم کم تا متوسط است که پر کردن یک کانتینر کامل برای آن‌ها به‌صرفه نیست. در ادامه دسته‌بندی‌های متداول کالاهایی را که معمولاً با روش LCL حمل می‌شوند، بررسی می‌کنیم:
- کالاهای مصرفی و خرده‌فروشی
پوشاک و کیف‌کفش: بسته‌بندی‌شده در کارتن‌های سبک، امکان ارسال کارتن‌های کوچک به‌صورت اقتصادی وجود دارد.
لوازم خانگی کوچک و ظروف آشپزخانه: اقلامی مانند ست‌های بلور، ظروف چینی و پلاستیکی با بسته‌بندی مقاوم تا چند متر مکعب در چند بسته حمل می‌شوند.
محصولات بهداشتی و آرایشی: کرم‌ها، لوسیون‌ها و محصولات آرایشی که در کارتن‌های استاندارد بسته‌بندی شده‌اند.
- قطعات الکترونیکی و لوازم جانبی
تلفن همراه و تبلت با بسته‌بندی ضدضربه: لوازم جانبی کامپیوتر مانند موس، کیبورد، هارد اکسترنال و کابل‌ها
قطعات یدکی الکترونیکی: مثل مدارات، سنسورها یا پنل‌های کوچک
- ماشین‌آلات سبک و قطعات صنعتی
موتورها و پمپ‌های کوچک که در جعبه‌های چوبی یا فلزی قرار می‌گیرند
قطعات یدکی خودرو و صنایع مانند گیربکس‌های سبک، تایمرها و ابزار دقیق
ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی که نیاز به بسته‌بندی ایمن و نشانه‌گذاری دقیق دارند
- محموله‌های نمونه و فصلی
نمونه‌محصولات نمایشگاهی: جعبه‌های کوچک نمونه رنگ، پارچه، مواد اولیه و مدل‌های مفهومی
کالاهای تبلیغاتی و هدایا: تقویم، خودکار تبلیغاتی، تراکت و کیت‌های معرفی محصول
محموله‌های فصلی: مانند دکوری‌های تعطیلات یا بسته‌بندی‌های مخصوص ایام خاص
- کالاهای حجیم اما کم‌وزن
مبلمان سبک مثل صندلی پلاستیکی، میزهای کوچک MDF و قفسه‌های روکار
لوازم دکوری از جنس فوم یا پلاستیک فشرده
اسباب‌بازی‌های بزرگ حجیم که وزن کمی دارند ولی حجم زیادی اشغال می‌کنند
- موارد خاص و تخصصی
قطعات پزشکی و دارویی با بسته‌بندی ایزوله
نمونه‌های پژوهشی و مواد آزمایشگاهی با بسته‌بندی استاندارد
محصولات صنایع دستی و هنری در کارتن‌های محکم و لفاف‌های محافظ
با توجه به تنوع نیازها و حجم‌های مختلف، حمل به روش LCL این امکان را ایجاد می‌کند که کالاهای کوچک و متوسط را به ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین شکل ممکن به سراسر جهان ارسال کنید، بدون این‌که نیاز به پر کردن یک کانتینر کامل داشته باشید.
نحوه محاسبه هزینه حمل LCL
برای برآورد هزینه حمل LCL، ابتدا حجم محموله را به متر مکعب (CBM) محاسبه کرده و سپس عوامل زیر را در نظر بگیرید:
- حجم بار (CBM): مهم‌ترین عامل در تعیین هزینه است. CBM با ضرب طول × عرض × ارتفاع (بر حسب متر) محاسبه می‌شود.
- وزن بار: اگر وزن واقعی کالا بیش از ۱۰۰۰ کیلوگرم در هر CBM باشد، وزن به‌عنوان معیار محاسبه هزینه در نظر گرفته می‌شود.
- مسیر حمل: هزینه‌ها بسته به مبدا و مقصد متفاوت است؛ مسیرهای پرتردد معمولاً هزینه کمتری دارند.
- فصل سال: در دوره‌های پرتقاضا مانند تعطیلات، نرخ‌ها افزایش می‌یابند.
- هزینه‌های جانبی: شامل هزینه‌های بندری، ترخیص گمرکی، بیمه و انبارداری می‌شود.
با در نظر گرفتن این عوامل، می‌توانید هزینه نهایی حمل LCL را به‌طور دقیق‌تر برآورد کنید.
نکات کلیدی برای حمل موفق با LCL
برای اطمینان از یک حمل موفق با روش LCL، رعایت نکات زیر ضروری است:
۱. بسته‌بندی ایمن و حرفه‌ای: در حمل LCL، محموله شما با کالاهای دیگر در یک کانتینر قرار می‌گیرد. بنابراین، بسته‌بندی باید مقاوم و استاندارد باشد:
- استفاده از کارتن‌های چندلایه و فوم‌های محافظ برای جلوگیری از آسیب در جابجایی.
- پالت‌بندی مناسب برای سهولت در بارگیری و تخلیه.
- برچسب‌گذاری دقیق با اطلاعات کامل فرستنده و گیرنده.
۲. انتخاب شرکت حمل‌ونقل معتبر
- همکاری با شرکت‌های حمل‌ونقل با تجربه و معتبر می‌تواند از بروز مشکلات جلوگیری کند
- بررسی مجوزها و گواهی‌نامه‌ها مانند ISO و IATA.
- مطالعه نظرات مشتریان قبلی برای اطمینان از کیفیت خدمات.
- اطمینان از شفافیت در هزینه‌ها و زمان‌بندی‌ها.
۳. پیگیری مستمر محموله
برای مدیریت بهتر زمان و پیشگیری از تأخیرها:
- استفاده از سیستم‌های ردیابی آنلاین برای مشاهده وضعیت لحظه‌ای محموله.
- دریافت گزارش‌های دوره‌ای از شرکت حمل‌ونقل.
- برقراری ارتباط منظم با نماینده شرکت برای اطلاع از تغییرات احتمالی.
۴. برنامه‌ریزی زمانی دقیق
با توجه به فرآیند تجمیع و تفکیک بار در حمل LCL، برنامه‌ریزی زمانی اهمیت ویژه‌ای دارد:
- هماهنگی با شرکا و مشتریان برای تعیین زمان مناسب ارسال و دریافت کالا.
- در نظر گرفتن زمان‌های اوج تقاضا که ممکن است باعث تأخیر در حمل شود.
- بررسی تقویم تعطیلات رسمی در مبدا و مقصد برای جلوگیری از تأخیرهای غیرمنتظره.
با رعایت این نکات، می‌توانید ریسک‌های مرتبط با حمل LCL را کاهش داده و از یک فرآیند حمل‌ونقل ایمن و مؤثر بهره‌مند شوید.
جمع‌بندی
در پایان، حمل و نقل LCL (Less than Container Load) به‌عنوان راهکاری اقتصادی و انعطاف‌پذیر برای ارسال محموله‌های کوچک در تجارت بین‌المللی شناخته می‌شود. این روش با کاهش هزینه‌ها و امکان ارسال به مقاصد متنوع، به ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا و واردکنندگان با حجم بار محدود، گزینه‌ای مناسب است.
با این حال، انتخاب بین LCL و FCL (Full Container Load) باید با توجه به نیازهای خاص هر محموله، زمان‌بندی، بودجه و حساسیت کالا انجام شود. درک دقیق از فرآیندها، مزایا و معایب هر روش، به شما کمک می‌کند تا تصمیمی آگاهانه و بهینه برای حمل‌ونقل بین‌المللی خود بگیرید.
سوالات متداول (FAQ)
LCL مخفف چیست؟
Less than Container Load؛ به معنای «حمل کمتر از ظرفیت کانتینر».
تفاوت FCL و LCL چیست؟
FCL برای پر کردن کامل کانتینر (ولوم بالا) و LCL برای ارسال بارهای کوچک که حجم کانتینر را پر نمی‌کنند، استفاده می‌شود.
کانتینر LCL چه ویژگی‌هایی دارد؟
کانتینر معمولاً ۲۰ یا ۴۰ فوت است که چند محموله با بارنامه‌های مجزا در آن بارگیری می‌شود.
آیا LCL برای بارهای فله مناسب است؟
خیر، معمولاً برای محموله‌های بسته‌بندی‌شده و دارای بارنامه استفاده می‌شود.
حداکثر حجم بار برای LCL چقدر است؟
بسته به خط کشتیرانی، معمولاً تا ۱۳–۱۵ CBM امکان‌پذیر است.
