آشنایی با مفاهیم و مدارک مربوط به مالیات برای هر کسب‌وکار و فردی که با امور مالی سر و کار دارد، ضروری است. یکی از این مفاهیم مهم، “برگ تشخیص مالیات” است. این سند از جمله مدارکی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای مشخص کردن میزان مالیات پرداختی مودیان صادر می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا به مفهوم برگ تشخیص مالیات چیست پرداخته و اهمیت آن در فرآیند مالیاتی را بررسی کنیم.
برگ تشخیص مالیات چیست؟
برگ تشخیص مالیات، سندی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور صادر و در آن میزان مالیاتی که مودی باید پرداخت کند، تعیین می‌شود. این سند بر اساس بررسی‌های مالی و حسابرسی‌های صورت‌گرفته از سوی کارشناسان مالیاتی تنظیم می‌شود. در فرآیند تنظیم برگ تشخیص مالیات، درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان‌ها و هرگونه معافیت یا کسر مالیاتی که مودیان اعلام کرده‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. این برگ معمولاً شامل جزئیات دقیق مربوط به مالیات محاسبه‌شده است و به مودی ابلاغ می‌شود.
صدور برگ تشخیص مالیات به معنای پایان فرآیند رسیدگی به پرونده مالیاتی نیست. پس از دریافت این برگ، مودیان می‌توانند اعتراض خود را نسبت به مبلغ تعیین‌شده اعلام کنند. در صورت اعتراض، پرونده وارد مراحل رسیدگی مجدد و بررسی در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی می‌شود. در نهایت، پس از طی این مراحل و در صورت تأیید نهایی، برگ قطعی مالیات صادر می‌شود که مودی موظف به پرداخت آن است.
انواع برگ تشخیص مالیات کدامند؟
در پاسخ به سوال برگ تشخیص مالیات چیست، گفتیم که برگ تشخیص مالیات یکی از مهم‌ترین اسناد در فرآیند مالیاتی است که سازمان امور مالیاتی برای تعیین میزان مالیات قابل پرداخت توسط مودیان صادر می‌کند. این برگ بر اساس نوع مالیات و وضعیت مودیان به چندین دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه، انواع برگ تشخیص مالیات را معرفی می‌کنیم.
-
برگ تشخیص مالیات عملکرد
برگ تشخیص مالیات عملکرد یکی از انواع برگ تشخیص مالیات است که توسط سازمان امور مالیاتی برای تعیین میزان مالیات سالانه یک کسب‌وکار یا فرد حقیقی (شخص حقیقی یا حقوقی) صادر می‌شود. این برگ بر اساس گزارش‌ها و اظهارنامه‌های مالی که مودیان به سازمان ارائه می‌دهند و همچنین بررسی‌های مالیاتی انجام‌شده توسط کارشناسان مالیاتی تنظیم می‌شود.
در برگ تشخیص مالیات عملکرد، تمامی درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان‌ها و هرگونه معافیت یا کسر مالیاتی که توسط مودی اعلام شده، بررسی و محاسبه می‌شود. اگر سازمان به این نتیجه برسد که مبلغ مالیات اعلام‌شده توسط مودی با محاسبات آن همخوانی ندارد، برگ تشخیص مالیات عملکرد صادر می‌شود که در آن مبلغ نهایی مالیات و جرایم احتمالی مشخص شده است.
-
برگ تشخیص مالیات تکلیفی
برگ تشخیص مالیات تکلیفی به نوعی از مالیات اشاره دارد که مودی به‌عنوان عامل واسطه موظف به کسر و پرداخت آن از محل درآمد افراد دیگر است. این مالیات شامل مواردی مثل مالیات بر اجاره، مالیات بر درآمد پیمانکاران یا مالیات‌های کسرشده از حقوق کارمندان است که باید توسط مودی اصلی، مانند کارفرما یا مستاجر، به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود.
در صورتی که مودی در کسر یا پرداخت این نوع مالیات کوتاهی کند یا اطلاعات نادرستی ارائه دهد، سازمان امور مالیاتی برگ تشخیص مالیات تکلیفی را صادر می‌کند که در آن میزان مالیات معوق و جرایم مربوطه مشخص شده است. این برگ تأکید بر مسئولیت مودی در رعایت وظایف مالیاتی خود به‌عنوان یک مأمور وصول مالیات دارد.
-
برگ تشخیص مالیات حقوق
برگ تشخیص مالیات حقوق یکی دیگر از انواع برگ تشخیص مالیات، سندی است که میزان مالیات کسرشده از حقوق و دستمزد کارکنان توسط کارفرما را تعیین و بررسی می‌کند. کارفرما موظف است به‌صورت ماهیانه مالیات بر حقوق کارکنان خود را طبق قوانین مالیاتی محاسبه و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. این مالیات باید از حقوق ناخالص کارکنان کسر شود و به عنوان مالیات تکلیفی به حساب آید.
اگر کارفرما در انجام این تعهد کوتاهی کند یا مالیات کسرشده را به درستی محاسبه و پرداخت نکند، سازمان امور مالیاتی برگ تشخیص مالیات حقوق را صادر می‌کند. این برگ شامل میزان مالیات کسرنشده یا پرداخت‌نشده، به همراه جرایم و بدهی‌های معوقه است و به کارفرما ابلاغ می‌شود.
ترتیب مراحل صدور برگ تشخیص مالیات چیست؟
صدور برگ تشخیص مالیات یک فرآیند چندمرحله‌ای است که توسط سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود. این مراحل به ترتیب زیر است:
- ارائه اظهارنامه مالیاتی توسط مودی
اولین مرحله از فرآیند صدور انواع برگ تشخیص مالیات، ارائه اظهارنامه مالیاتی توسط مودی است. مودیان موظف‌اند که در پایان هر سال مالی، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این اظهارنامه شامل جزئیات مربوط به درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان‌ها و سایر اطلاعات مالی است.
- بررسی و ارزیابی اظهارنامه مالیاتی
پس از دریافت اظهارنامه، کارشناسان مالیاتی سازمان امور مالیاتی بررسی دقیق این اظهارنامه‌ها را آغاز می‌کنند. این بررسی شامل تطبیق اطلاعات ارائه‌شده توسط مودی با مدارک و سوابق موجود و ارزیابی صحت و دقت اطلاعات مالی است. در این مرحله، سازمان ممکن است از مودی درخواست ارائه مدارک و مستندات تکمیلی کند.
- حسابرسی و محاسبه مالیات
در صورت نیاز، سازمان امور مالیاتی اقدام به حسابرسی مالیاتی می‌کند. این حسابرسی شامل بررسی دقیق‌تر حساب‌ها و فعالیت‌های مالی مودی است تا میزان مالیات واقعی مشخص شود. در این مرحله، ممکن است کارشناسان مالیاتی از اطلاعات بانکی، اسناد مالی و حساب‌های مختلف مودی استفاده کنند.
- صدور پیش‌نویس برگ تشخیص مالیات
پس از بررسی‌ها و حسابرسی‌های لازم، پیش‌نویس برگ تشخیص مالیات تهیه می‌شود. در این پیش‌نویس، میزان مالیات محاسبه‌شده بر اساس اطلاعات و بررسی‌های انجام‌شده مشخص می‌شود. مودی می‌تواند این پیش‌نویس را مشاهده کرده و در صورت وجود هرگونه ابهام یا اعتراض، آن را مطرح کند.
- صدور برگ تشخیص مالیات نهایی
پس از بررسی اعتراضات و نظرات مودی و در صورت عدم اعتراض یا عدم تغییرات عمده در مبلغ مالیات، برگ تشخیص مالیات نهایی صادر می‌شود. این برگ شامل جزئیات کامل مربوط به میزان مالیات محاسبه‌شده، جرایم احتمالی و مهلت پرداخت است. برگ تشخیص مالیات نهایی به مودی ابلاغ می‌شود.
- اعتراض و رسیدگی مجدد (در صورت نیاز)
مودیان پس از دریافت برگ تشخیص مالیات نهایی می‌توانند در صورت عدم موافقت با مبلغ تعیین‌شده، در مهلت قانونی اعتراض خود را اعلام کنند. این اعتراض منجر به بررسی مجدد پرونده و رسیدگی در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی می‌شود.
- صدور برگ قطعی مالیات
در صورتی که مودی اعتراضی نداشته باشد یا پس از رسیدگی به اعتراضات، میزان مالیات تأیید شود، برگ قطعی مالیات صادر می‌شود. این برگ، سند نهایی است که مودی موظف به پرداخت مالیات بر اساس آن خواهد بود.
اعتراض به برگ تشخیص مالیات چیست و مراحل آن
اعتراض به برگ تشخیص مالیات یکی از حقوق قانونی مودیان است که به آن‌ها اجازه می‌دهد در صورت عدم موافقت با میزان مالیات تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی، اقدام کنند. این فرآیند به مودیان امکان می‌دهد تا پرونده مالیاتی خود را مجدداً بررسی و در صورت وجود اشتباهات یا نادیده‌گرفته‌شدن برخی از اطلاعات، آن‌ها را اصلاح کنند.
مراحل اعتراض به برگ تشخیص مالیات به صورت زیر است:
- بررسی دقیق برگ تشخیص مالیات
پس از دریافت انواع برگ تشخیص مالیات، اولین قدم این است که مودی آن را به‌دقت بررسی کند. باید به جزئیات درج‌شده در برگ تشخیص توجه کرده و مطمئن شود که همه درآمدها، هزینه‌ها و معافیت‌ها به درستی لحاظ شده‌اند. اگر مودی با میزان مالیات محاسبه‌شده مخالف باشد یا احساس کند که اشتباهی صورت گرفته، می‌تواند به این برگ اعتراض کند.
- تنظیم و ثبت اعتراض
مودیانی که قصد اعتراض به برگ تشخیص مالیات را دارند، باید اعتراض خود را به صورت کتبی یا الکترونیکی و در قالب لایحه‌ای که دلایل و مستندات خود را به‌صورت دقیق توضیح می‌دهد، تنظیم کنند. این لایحه باید به اداره مالیاتی مربوطه که برگ تشخیص را صادر کرده، تحویل داده شود. مودیان برای ثبت اعتراض خود معمولاً ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص فرصت دارند. برای ثبت اعتراض باید به صورت زیر اقدام کنید:
- به درگاه ملی خدمات مالیات وارد شوید.
- رمز عبور و نام کاربری که در زمان ثبت اظهارنامه مالیاتی انتخاب کرده‌اید را وارد و به سامانه وارد شوید
- از منوی سمت راست، گزینه ثبت اعتراضات و شکایات را انتخاب و سپس بر روی آیکن قلم کلیک کنید.
- گزینه اعتراض به ممیز کل را انتخاب کنید.
- مدارک و مستندات را به همراه فرم مربوطه در سامانه وارد کنید.
- رسیدگی در هیئت حل اختلاف مالیاتی
پس از ثبت اعتراض، پرونده به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شود. این هیئت متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی و نماینده مودی است که به عنوان داور به بررسی اعتراضات می‌پردازند. در این مرحله، هیئت با بررسی مدارک و شنیدن دلایل مودی و نماینده مالیاتی، تصمیم‌گیری نهایی را انجام می‌دهد. این تصمیم ممکن است شامل تعدیل مبلغ مالیات، تأیید مبلغ اعلام‌شده در برگ تشخیص یا حتی رد اعتراض باشد.
- اعتراض به رای هیئت حل اختلاف (در صورت نیاز)
اگر مودی با رای صادرشده از سوی هیئت حل اختلاف مالیاتی موافق نباشد، می‌تواند در مهلت قانونی اعتراض خود را به شورای عالی مالیاتی اعلام کند. این شورا به عنوان مرجع بالاتر به پرونده رسیدگی می‌کند و تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.
- صدور برگ قطعی مالیات
پس از پایان تمامی مراحل اعتراض و رسیدگی، اگر اعتراض مودی پذیرفته شود، سازمان امور مالیاتی مبلغ مالیات را تعدیل و برگ قطعی مالیات را صادر می‌کند. اگر اعتراض پذیرفته نشود، همان برگ تشخیص اولیه به عنوان برگ قطعی مالیات تلقی می‌شود و مودی موظف به پرداخت مالیات بر اساس آن خواهد بود.
- پرداخت مالیات یا تقسیط آن
در نهایت، مودی باید مبلغ مالیات قطعی‌شده را در مهلت مقرر پرداخت کند. در برخی موارد، مودیان می‌توانند درخواست تقسیط مبلغ مالیات را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند که پس از بررسی، ممکن است با آن موافقت شود.
جمع‌بندی
برگ تشخیص مالیات یکی از اسناد مهم و حیاتی در فرآیند مالیاتی است که تعیین‌کننده میزان مالیات قابل پرداخت توسط مودیان است. آگاهی و شناخت کافی از این سند و مراحل پس از صدور آن، می‌تواند به مودیان کمک کند تا از حقوق خود در برابر سازمان امور مالیاتی به درستی دفاع کرده و از پرداخت ناعادلانه مالیات جلوگیری کنند.
سوالات متداول
برگ تشخیص مالیات چگونه صادر می‌شود؟
برگ تشخیص مالیات پس از بررسی‌های مالیاتی و حسابرسی‌های انجام‌شده توسط کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور صادر می‌شود. در این سند، میزان مالیات قابل پرداخت توسط مودی بر اساس درآمدها، هزینه‌ها و سود و زیان‌های اعلام‌شده تعیین می‌شود.
آیا می‌توان به برگ تشخیص مالیات اعتراض کرد؟
بله، مودیان می‌توانند در صورت عدم موافقت با مبلغ تعیین‌شده در برگ تشخیص، به آن اعتراض کنند. این اعتراض باید در مهلت قانونی تعیین‌شده انجام شود. همچنین در صورت اعتراض، پرونده به هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شود.
چه تفاوتی بین برگ تشخیص مالیات و برگ قطعی مالیات وجود دارد؟
برگ تشخیص مالیات سندی است که پس از بررسی‌های اولیه صادر می‌شود و قابل اعتراض است. اما برگ قطعی مالیات پس از بررسی اعتراضات و رسیدگی‌های نهایی صادر می‌شود و مبلغ مالیات تعیین‌شده در آن نهایی و غیرقابل تغییر است.
چه مهلتی برای پرداخت مالیات پس از دریافت برگ قطعی وجود دارد؟
پس از صدور برگ قطعی مالیات، مودیان معمولاً یک ماه فرصت دارند تا مبلغ مالیات تعیین‌شده را پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، جرایم مالیاتی اعمال می‌شود.
اگر مودی مالیات تعیین‌شده در برگ تشخیص را پرداخت نکند چه می‌شود؟
در صورت عدم پرداخت مالیات تعیین‌شده در برگ تشخیص یا برگ قطعی، سازمان امور مالیاتی می‌تواند اقدامات قانونی لازم، از جمله توقیف اموال و دارایی‌ها یا ممنوع‌الخروج کردن مودی را برای وصول مالیات انجام دهد.
