هر شهروند ایرانی دارای یک سری حقوق شهروندی مانند برقراری امنیت، ارائه خدمات آموزشی، امدادی، رفاهی و غیره است که دولت مسئولیت اجرای این حقوق را بر عهده دارد. برای اینکه دولت بتواند، حقوق شهروندی را رعایت کند به منابع مالی نیاز دارد و این منابع مالی با پرداخت مالیات توسط شهروندان تأمین خواهد شد. پس می‌توان گفت که مالیات همان وجوهی است که دولت از شرکت‌ها و افراد دریافت می‌کند تا منابع مالی خود را تأمین کند.
در سال‌های اخیر بحث دریافت مالیات بسیار داغ بوده است و مردم بیشتر درگیر مالیات و اصطلاحات رایج در آن شده‌اند. یکی از این اصطلاحات مودی مالیاتی است. اما معنی مودی مالیاتی چیست، مودی مالیاتی کیست، مودیان مالیاتی یعنی چه و چه وظایفی دارند؟ و. . موضوعاتی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
مودی مالیاتی کیست؟
در تعریف مودیان مالیاتی می توان گفت که به هر شخص حقیقی یا حقوقی که در اداره مالیات پرونده مالیاتی داشته باشد، مودی گفته می شود، همچنین به ارباب رجوع یا اشخاص حقیقی و حقوقی که موظف به پرداخت مالیات هستند و مالیات از آنها مطالبه می شود، مودی مالیاتی می‌گویند. همه افراد که بابت انجام کار یا فعالیت شغلی در حال انجام معامله و کسب و کار هستند و موظف به پرداخت مالیات به دولت هستند مودیان مالیاتی نامیده می شوند.
معنی مودی مالیاتی چیست؟
افرادی که بر اساس قانون موظف به پرداخت مالیات هستند به عنوان مودی مالیاتی شناخته خواهند شد. تمامی اشخاصی که دارای معاملات تجاری و فعالیت‌های شغلی هستند به نوعی به دولت بدهکار هستند و به عنوان یک مودی مالیاتی شناخته می‌شوند و به دولت باید مالیات پرداخت کنند. مودیان مالیاتی موظف هستند تا اسناد و اطلاعاتی که سازمان مالیات مشخص کرده است در تاریخ اعلام شده توسط این سازمان ارسال کنند و بعد از مشخص شدن مبلغ مالیات آن را پرداخت کنند.
مودی مالیاتی شامل دو دسته می‌شوند:
مودی مالیاتی مستمر
مودی مالیاتی مستمر به واسطه فعالیت‌های شغلی خود بصورت مستمر مشمول پرداخت مالیات به دولت می‌شوند. این مودی تا زمانی که به فعالیت تجاری خود مشغول هستند به طور مستمر باید تکالیف مالیاتی خود را انجام دهند که شامل موارد زیر است:
- تشکیل پرونده مالیاتی
- ثبت‌نام در سامانه مالیاتی
- نگهداری اسناد و مدارک و پلمپ دفاتر حسابداری
- ارائه گزارشات درآمد و هزینه به سازمان امور مالیاتی
مودی مالیاتی مقطعی
افرادی که در یک مقطع زمانی خاص به واسطه خرید و فروش یک دارایی مثل خودرو یا ملک، یا دریافت ارث و هدیه و از این دست موارد مشمول پرداخت مالیات به دولت شود، مودی مالیاتی مقطعی نامیده می‌شوند.
مودیان مالیاتی مقطعی به دلیل ماهیت غیرمستمر دارایی مشمول پرداخت مالیات می‌شوند و برای انجام تکالیف مالیاتی خود موظف به تشکیل پرونده مالیاتی نیستند و با انجام تکالیف مالیاتی خود در زمان مقرر شده می‌توانند بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنند.
اکنون که می‌دانید معنی مودی مالیاتی چیست اجازه دهید تا به سراغ معرفی مشمولان مالیات برویم.
چه کسانی مشمول قانون مالیات می‌شوند؟
بر اساس ماده یک قوانین مالیاتی کشور، افراد زیر مشمول مالیات می‌شوند:
- هر شخصی که تبعه ایران باشد، نسبت به کلیه درآمدهای که در داخل و خارج از کشور به دست می‌آورند، مشمول پرداخت مالیات است.
- تمامی اشخاص حقوقی و حقیقی بابت املاک و اموال خود در ایران باید مالیات پرداخت کنند.
- هر شخص حقیقی ایرانی که در خارج از کشور مقیم است، نسبت به درآمدزایی که در ایران کسب می‌کند باید مالیات پرداخت کند.
- هر شخص حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مقیم است، نسبت به درآمدهایی که در ایران کسب می‌کند باید مالیات پرداخت کند.
- هر شخص غیر ایرانی (حقیقی یا حقوقی) نسبت به درآمدهایی که در ایران کسب می‌کند باید مالیات پرداخت کند.
ارگان‌ها و سازمان‌هایی که معاف از مالیات هستند:
افراد زیر بر اساس ماده دو قانون مالیات کشور و تبصره‌های آن مشمول پرداخت مالیات مستقیم نیستند:
- وزارتخانه‌ها و مؤسسه‌های دولتی
- دستگاه‌های که دولت بودجه آنها را تأمین می‌کند
- شهرداری
اکنون که می‌دانید چه اشخاصی مشمول پرداخت مالیات هستند، نوبت به آن رسیده است تا با وظایف مودی مالیاتی نیز آشنا شوید.
وظیفه مودی مالیاتی چیست؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، مودی مالیاتی موظف هست تا مالیات پرداخت کند. برای آشنایی کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینکه وظیفه مودی مالیاتی چیست به موارد زیر توجه کنید. در فصل پنجم باب چهارم قانون مالیات مستقیم کشور، وظیفه مودیان مالیاتی به شرح زیر قانون‌گذاری شده است:
- مودی مالیاتی وظیفه دارد تا در زمان مشخص شده، اظهارنامه‌های مربوط به قانون مالیات مستقیم را پر و به سازمان امور مالیاتی کشور تقدیم کند. اشخاص حقوقی باید اظهارنامه‌های مالیاتی را ظرف چهار ماه پس از پایان سال مالی از طریق نرم‌افزاری الکترونیکی تقدیم کنند. این زمان برای افراد حقیقی ظرف سه ماه است.
- اگر مودی مالیاتی چندین محل برای سکونت دارد، باید یکی از این محل‌ها را به عنوان محل اصلی سکونت خود انتخاب و این موضوع را به سازمان امور مالیاتی کشور اطلاع دهد؛ در صورت عدم انجام این کار سازمان امور مالیاتی کشور این اختیار را دارد که هر کدام از این خانه‌ها را به عنوان محل سکونت شخص تلقی کند.
- مودیان مالیاتی وظیفه دارند تا دفاتر، سوابق مالی مرتبط با ماده 181 قانون مالیات مستقیم را در اختیار هیئت بازرسی و مأموران مالیاتی برای بررسی قرار دهد. در صورتی که مودی از انجام این کار امتناع کند، مجازات خواهد شد و از معافیت‌های مالیاتی و منابع درآمدی محروم خواهد شد.
- مودی مالیاتی درصورت در اختیار داشتن چند شغل موظف است که بابت هر کدام از محل شغل خود اظهارنامه مالیاتی جداگانه به سازمان امورمالیاتی کشور ارسال کند.
تکالیف و وظایف مودیان مالیاتی طبق قانون ارزش افزوده
- ماده 177 قانون مالیاتهای مستقیم
بر طبق ماده 177 قانون مالیاتهای مستقیم، مودی مالیاتی موظف است اظهارنامه مالیاتی خود را با موضوع قانون مالیاتهای مستقیم مطایق با زمان تعیین شده و با گرفتن کد رهیگیری و جداسازی آن با نرم افزار الکترونیکی تسلیم نماید.
√ تبصره یک: چنانچه اخرین روز مهلت ارسال اظهارنامه یا هر اوراقی مربوط به مالیات همزمان با ایام تعطیلات رسمی باشد، اولین روز بعد از تعطیلی مهلت یا موعد مقرر ارسال اظهارنامه می‌باشد.
√ تبصره دوم: مودیانی که در خارج از کشور حضور دارند و منبع درآمد آنها در ایران شعب و نمایندگی داشته باشد، پرداخت مالیات آنها بر عهده نمایندگان قانونی مودی می‌باشد.
√ تبصره سوم: کلیه مدیران و صاحبان مشاغل موظف هستند ظرف مدت چهار ماه پس از شروع فعالیت اقتصادی خود، ثبت شرکت را به صورت کتبی به اداره امور مالیاتی محل اعلام کنند.
- ماده 179 قانون مالیاتهای مستقیم
چنانچه مودیان مالیاتی در مکان‌های زیادی سکونت داشته باشند، باید یک محل را به عنوان محل سکونت اصلی معرفی کنند در غیر اینصورت سازمان امور مالیاتی به دلخواه یک محل را تعیین می‌کند.
- ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم
کلیه مودیان مالیاتی موظف هستند تمام اسناد، دفاتر و مدارک مالی موضوع ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم را در اختیار ماموران مالیاتی قرار دهند. در غیر اینصورت ضمن مجازات، از معافیت‌های مالیاتی محروم خواهند شد.
جریمه عدم توجه به وظایف مودیان مالیاتی یعنی چه؟
اکنون که می‌دانید، معنی مودی مالیاتی چیست و مودی مالیاتی کیست و چه وظایفی دارد بهتر است تا با جریمه عدم توجه به وظایف مودیان مالیاتی نیز آشنا شوید. در بالا به وظایف مودیان مالیاتی اشاره شد، چنانچه مودی نسبت به وظایف خود سستی کند جریمه‌های زیر برای او منظور خواهد شد:
- در صورتی‌که مودی در صورت حساب خود قیمت‌های غیر صحیح وارد کند، برای او جریمه‌ای معادل یک برابر مبلغ مالیات متعلق در نظر گرفته می‌شود.
- در صورتی که مودی در مدت زمانی مشخص شده، اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال نکند، برای او جریمه معادل 50 درصد مالیات متعلق در نظر گرفته خواهد شد.
- اگر مودی در تکمیل اطلاعات برگ‌های صورتحساب طبق قوانین اعلام شده بی‌توجهی کند مشمول جریمه معادل 25 درصد مالیات می‌شود.
- عدم ثبت‌نام در سامانه مودیان سازمان امور مالیاتی کشور در زمان مشخص شده شامل جریمه 75درصدی مالیات تا تاریخ ثبت‌نام و شناسایی خواهد شد.
مهلت ارسال اظهارنامه توسط مودی مالیاتی
مودیان مالیاتی حقیقی و حقوقی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی خود باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت‌نام کنند و طبق زمان مشخصی نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات مستقیم خود اقدام کنند.
اشخاص حقیقی طی سه ماه پس از اتمام سال شمسی یعنی پایان خردادماه موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی هستند.
اشخاص حقوقی طی چهارماه پس از پایان سال مالی یعنی اواخر تیرماه موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی هستند.
نظام مالیاتی
یکی از اصول مهم بهبود نظام مالیاتی علاوه بر تدوین قوانین و مقرراتی که بر پایه مودی محوری باشد این است که مودیان مالیاتی نسبت به وظایف و تکالیف قانونی خود اطلاع و آگاهی کامل داشته باشند. که بر پایه همین موضوع سازمان امورمالیاتی وظایف مودیان مالیاتی را در فصل پنجم از باب چهارم قانون مالیات های مستقیم از مواد ۱۷۷ تا ۱۸۱ به شرح ذیل بیان داشته است.
* مودیان مالیاتی بایستی اظهارنامه های موضوع قانون مالیاتی های مستقیم را که مکلف به تسلیم آن در موعد مقرر (اشخاص حقوقی به مدت چهار ماه پس از پایان سال مالی و اشخاص حقیقی به مدت سه ماه پس ازپایان سال شمسی یا همان پایان خرداد ماه ) هستند به تفکیک و با اخذ کد رهگیری از طریق نرم افزار الکترونیکی اظهارنامه تسلیم نمایند.
* صاحبان مشاغل مکلف اند ظرف مدت چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت یا ثبت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند. که انجام ندادن این تکلیف موجب جریمه ای معادل ده درصد مالیات قطعی و نیز محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیت های مالیاتی تا تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی می شود.
* در صورتی که مودی چندین محل سکونت داشته باشد موظف است یکی از آنها را به عنوان محل سکونت اصلی به اداره امور مالیاتی معرفی کند در غیر اینصورت خود اداره امورمالیاتی می تواند هر کدام از محل های سکونت مودی را بعنوان محل اصلی سکونت تلقی کند.
* مودیان مالیاتی موظفند دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی موضوع ماده ۱۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم را جهت رسیدگی در اختیار ماموران مالیاتی و هیات های بازرسی قرار دهند در غیر اینصورت مشمول مجازات و از معافیت های مالیاتی منابع مختلف درآمدی سال مورد رسیدگی محروم می شوند.
برخی از ماده قانون های کلیدی و مهم در بحث مالیات و امور مودیان به شرح زیر است:
- ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده :
پس از راه‌اندازی سامانه مودیان، همه مشمولان این قانون موظفند به ترتیبی که سازمان مقرر و اعلام می‌کند، در سامانه مزبور ثبت نام نموده و معاملات خود را در آن ثبت نمایند. ثبت معاملات (خرید و فروش) در سامانه مودیان، به منزله ثبت در دفاتر قانونی است. تا آن زمان، مراحل ثبت‌نام، نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی و رسیدگی به آنها حسب مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷/۲/۱۷ و اصلاحات بعدی آن است. در سایر موارد، مفاد این قانون جاری است.
- ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده :
چنانچه سازمان در مهلت مقرر در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان نتواند سامانه مودیان را مستقر کند، مکلف است رسیدگی به اظهارنامه مودیان موضوع این قانون را که بعد از اتمام مهلت مزبور به سازمان تسلیم می‌شود، صرفاً به میزانی که در تبصره این ماده‌آمده است، محدود نموده و سایر اظهارنامه‌ها را بدون رسیدگی قبول نماید.
پیشنهاد می کنیم مقاله چه کسانی باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنند را حتما مطالعه نمایید.
تبصره:
بعد از استقرار سامانه مودیان سازمان مجاز است حداکثر یک‌درصد(۱%) از پرونده‌های مالیاتی مودیان عضو سامانه مودیان را با اولویت مودیان بزرگ مورد رسیدگی قرار دهد. چگونگی انتخاب مودیانی که پرونده آنها باید مورد رسیدگی قرار گیرد، در دستورالعملی که با پیشنهاد سازمان به‌تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد، معین می‌شود. سازمان مکلف است تا پایان مهرماه هر سال فهرست اسامی مودیانی که مشمول رسیدگی قرار می‌گیرند را در سامانه عملیات الکترونیکی خود اعلام عمومی کند.
شرط اصلی بهبود نظام مالیاتی علاوه بر تدوین قوانین و مقرراتی که بر پایه مودی محوری باشد این است که مودیان مالیاتی نسبت به وظایف و تکالیف قانونی خود اطلاع و آگاهی کامل داشته باشند که برپایه همین موضوع وظائف مودیان مالیاتی در فصل پنجم از باب چهارم قانون مالیات های مستقیم از مواد 177 تا 181 به شرح ذیل بیان داشته است.
- طبق ماده 177 قانون مالیاتهای مستقیم مودیان مالیاتی بایستی اظهارنامه‌های موضوع قانون مالیاتی‌های مستقیم را که مکلف به تسلیم آن در موعد مقرر (اشخاص حقوقی به مدت چهار ماه پس ازپایان سال مالی و اشخاص حقیقی به مدت سه ماه پس ازپایان سال شمسی یا همان پایان خرداد ماه ) هستند به تفکیک و با اخذکد رهگیری از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir ارسال نمایند.
طبق تبصره 3 ماده 177 قانون مالیاتهای مستقیم صاحبان مشاغل مکلف اند ظرف مدت چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند.که انجام ندادن این تکلیف موجب جریمه ای معادل ده درصد مالیات قطعی ونیز محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی تا تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی می شود.
- بر اساس ماده 179 قانون مالیاتهای مستقیم در صورتی که مودی چندین محل سکونت داشته باشد موظف است یکی از آنها را به عنوان محل سکونت اصلی به اداره امور مالیاتی معرفی کند در غیر اینصورت اداره امورمالیاتی می تواند هر کدام از محل‌های سکونت مودی را بعنوان محل اصلی سکونت تلقی کند.
- مودیان مالیاتی موظفند دفاتر، اسناد و مدارک و سوابق مالی موضوع ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم را جهت رسیدگی در اختیار ماموران مالیاتی وهیات های بازرسی قرار دهند در غیر اینصورت مشمول مجازات و از معافیت های مالیاتی منابع مختلف درآمدی سال مورد رسیدگی محروم می شوند.
استفاده از پایانه های فروشگاهی از دیگر تکالیف مودیان است که باید با توجه به نوع شغل نسبت به نصب و راه اندازی و استفاده از پایانه های فروشگاهی اقدام نمایند.مودیان مشمول این قوانین مکلفند، اطلاعات پایانه فروشگاهی و حافظه مالیاتی خود را در موعد مقرر، در این سامانه ثبت نمایند. مودیانی که ثبت اطلاعات را تمکیل نموده و شناسه یکتای حافظه مالیاتی خود را دریافت نمایند، از تسهیلات و مشوق های مالی تعیین شده در قوانین بهره مند خواهند شد.
سوالات متداول:
1- معنی مودی مالیاتی چیست؟
همه افراد که بابت انجام کار یا فعالیت شغلی در حال انجام معامله و کسب و کار هستند و موظف به پرداخت مالیات به دولت هستند مودیان مالیاتی نامیده می شوند.
2- وظیفه مودی مالیاتی چیست؟
مودیان مالیاتی وظیفه دارند تا در زمان مشخص شده، اظهارنامه‌های مربوط به قانون مالیات مستقیم را پر و به سازمان امور مالیاتی کشور تقدیم کنند. اشخاص حقوق باید اظهارنامه‌های مالیاتی را ظرف چهار ماه پس از پایان سال مالی از طریق نرم‌افزاری الکترونیکی تقدیم کنند. این زمان برای افراد حقیقی ظرف سه ماه است و…
