تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با هدف بررسی و ارزیابی عملکرد گذشته شرکت، وضعیت فعلی شرکت و در نهایت تصمیم‌گیری‌های آتی سازمان انجام می‌گیرد. از آن‌جهت که یکی از وظایف اصلی یک تحلیلگر مالی تجزیه و تحلیل صورت‌ها و نسبت‌های مالی سازمان است، آموزش تجزیه و تحلیلی صورتهای مالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راهنمای رایگان از راهکار نرم افزاری پارسان ما با آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، مهمترین روش‌ها، انواع و رویکردهای تحلیل مالی را بررسی می‌کنیم.
این راهنما به گونه ای طراحی شده است که هم برای مبتدیان و هم برای متخصصان مالی پیشرفته مفید باشد، با موضوعات اصلی شامل: (1) صورت سود و زیان، (2) ترازنامه، (3) صورت جریان نقدی، و (4) نرخ بازده.
صورت های مالی چیست؟
صورتهای مالی مجموعه اسنادی هستند که وضعیت مالی شرکت را نشان می‌دهند. این اسناد شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، گردش وجوه نقد، حقوق صاحبان سهام و دیگر اطلاعات مالی می‌شوند و یکی از وظایف مهم مدیران مالی در هر سازمان ارزیابی و تجزیه و تحلیل صورتهای مالی و تهیه و ارائه گزارشات به مدیران جهت اتخاذ تصمیمات استراتژیک و بهبود عملکرد سازمان است.
مهم ترین صورتهای مالی عبارتند از موارد زیر که در ادامه به اختصار توضیح داده خواهند شد
- صورت سود و زیان
- ترازنامه
- صورت گردش وجوه نقد
- صورت مالی جامع
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی چیست
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی فرایندی است که داده‌ها و اطلاعات مالی شرکت را به منظور بررسی عملکرد مالی شرکت از نظر سودآوری یا بدهی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
به کمک نرم افزار تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با رویکرد تحلیل‌های افقی و عمودی، وضعیت دارایی و بدهی شرکت مشخص خواهد شد و متناسب با داده‌های مالی موجود در ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت وجوه نقد یا تغییرات در حقوق صاحبان سهام تصمیمات آینده سازمان گرفته خواهد شد.
چهار نسبت مالی که در آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی مهم هستند
- نسبت‌های نقدینگی
نسبت نقدینگی توانایی شرکت را برای پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت اندازه‌گیری می‌کند
- نسبت‌های بدهی
نسبت بدهی، میزان بدهی شرکت نسب به حقوق صاحبان سهام وتوانایی در پرداخت بدهی‌های شرکت را اندازه‌گیری می‌کند
- نسبت‌های سودآوری
نسب سودآوری، میزان سوددهی شرکت را بررسی و اندازه‌گیری می‌کند
- نسبت‌های کارایی
نسبت کارایی، کارایی عملیاتی شرکت را اندازه‌گیری می‌کند
راهنمای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
تجزیه و تحلیل صورت های مالی در عین حال که یک ابزار پیچیده است اما می‌تواند برای مدیران مالی، تحلیلگران و صاحبان سرمایه مفید وکارا باشد. به همین منظور در اینجا با آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به شما کمک خواهد شد که با استفاده از نرم افزار تجزیه و تحلیل صورتهای مالی مثل نرم افزار حسابداری و یا در محیط اکسل تحلیل صورت های مالی سازمان یا کسب و کار خود را انجام دهید.
آموزش مراحل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
قدم اول: برای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی ابتدا، داده‌های صورتهای مالی مثل (ترازنامه، صورت سود و زیان یا جریان و جوه نقد ..) سال‌های اخیر را جمع‌آوری کنید
قدوم: در قدم دوم داده‌های مالی جمع‌آوری شده را بر مبنای استانداردهای حسابداری بررسی و تجزیه و تحلیل کنید تا بتوانید تغییرات مثبت یا منفی را طی دوره‌های یکساله مالی مشخص کنید
سوم: مرحله سوم در آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، تهیه گزارشات مربوط به صورتهای مالی است
چهارم: در اینجا با تحلیل ترازنامه‌ها، تغییرات احتمالی در دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پنجم: در مرحله پنجم صورت درآمد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید
ششم: صورت حقوق صاحبان سهام را بررسی کنید
هفتم: پس از بررسی صورت حقوق صاحبان سهام، صورت حساب جریان وجوه نقد را بررسی و تحلیل کنید.
هشتم: نسبت مالی مثل ( نسبت نقدینگی، نسبت بدهی، نسبت سودآوری، نسبت کارایی) را بررسی و تحلیل کنید.
نهم: اکنون پس از جمع‌آوری داده‌های شرکت، قیمت سهام شرکت را به نسبت قیمت درآمد مقایسه و بررسی کنید.
دهم: پرداخت سود سهام، نسبت پرداخت سود سهام، درصد درآمد خالص پرداختی شرکت به سهامداران را در مرحله دهم از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی محاسبه کنید.
یازدهم: در آخر تمام اطلاعات بدست آمده در مراحل قبلی را با دقت بررسی و تحلیل کنید.
نمونه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی (شرکت گلبرگ)
تحلیل نسبت‌های مالی در نرم افزار حسابداری پارسان
در سیستم حسابداری پارسان که یک نمونه از نرم افزار تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است، امکان تحلیل نسبت های مالی به صورت نسبتی وجود دارد. به این معنی که می توان نسبت یک پارامتر را به پارامتر دیگر در سطح گروه حساب تا حساب معین محاسبه و اندازه گیری کرد.
لازم به توضیح است که این گزارش را میتوان به صورت نسبت سالانه یا ماهانه تهیه نمود.
همانطور که در تصویر مشخص است می توان در مواردی که در قسمت صورت گزارش مشخص می شوند،در قسمت صورت کسر نسبت مالی،و مواردی که در قسمت پایه گزارش مشخص می شوند،در قسمت مخرج کسر نسبت مالی محاسبه خواهند شد.
میتوان در فیلد نوع حساب سطح حساب مورد نظر(گروه حساب-حساب کل-حساب معین) را انتخاب نمود،بعد از انتخاب نوع حساب می بایست در فیلد روبرو نام حساب مورد را انتخاب نمود.
این کار هم برای حساب صورت گزارش و هم برای حساب پایه گزارش انجام می شود.
در قسمت پایین این صفحه نوع گزارش(ماهانه-سالانه) و (ستونی-خطی) مشخص می شود همچنین می توان این گزارش را برای یک بازه زمانی انتخابی تهیه نمود.
نمونه ای از خروجی گزارش ستونی در نرم افزار مالی و حسابداری پارسان
نمونه ای از گزارش خطی تحلیل نسبت‌های مالی در نرم افزار حسابداری پارسان
هدف و کاربرد تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
هدف هر سرمایه‌گذار کسب سود در دوره‌های مالی مشخص است بنابرین مدیران، سرمایه‌گذاران به کمک تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، نظام مالی شرکت را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهند تا بتوانند نسبت به عملکرد مالی سازمان تصمیمات آتی را بگیرند.
آنالیز صورتهای مالی طی دوره‌های مشخص که در آموزش تجزیه و تحلیل صورتهای مالی گفته شد با هدف بررسی سودآوری شرکت انجام می‌شود و در نهایت با شناسایی نقاط قوت وضعف سازمان، نسبت به تخصیص منابع مالی تصمیم گیری خواهد شد.
بصورت کلی هدف از تجزیه وتحلیل صورتهای مالی شرکت، ارزیابی و کسب اطلاعات مالی مربوط به بازدهی و سودآوری شرکت یا ریسک‌های کسب و کار است و در نهایت گزارشات تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در تصمیم گیری‌های مدیران و صاحبان سرمایه به کار می‌رود.
مهمترین اهداف تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
- بررسی و ارزیابی عملکرد گذشته شرکت در زمینه سودآوری، کارایی و مدیریت بدهی
- تحلیل و ارزیابی موقعیت فعلی شرکت از نظر نقدینگی، بدهی و حقوق صاحبان سهام
- پیش‌بینی عملکرد آینده شرکت برحسب روندها و نسبت‌های مالی گذشته
- مقایسه عملکرد شرکت در صنعت و بخش مشابه
- اتخاذ تصمیم‌گیری‌های آتی جهت سرمایه‌گذاری و خرید یا فروش سهام شرکت‌ها
دو روش اصلی تحلیل صورتهای مالی
دو نوع تحلیل اصلی وجود دارد که ما انجام خواهیم داد: تحلیل عمودی و تحلیل افقی.
تحلیل عمودی صورتهای مالی
با این روش تجزیه و تحلیل، صورت سود و زیان را بالا و پایین نگاه می کنیم (بنابراین، تجزیه و تحلیل “عمودی”) تا ببینیم که هر اقلام به عنوان درصد چگونه با درآمد مقایسه می شود.
به عنوان مثال، در صورت سود و زیان نشان داده شده در زیر، مقدار کل دلار و درصدهایی را داریم که تجزیه و تحلیل عمودی را تشکیل می دهند.
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی – تحلیل عمودی
همانطور که در مثال بالا مشاهده می کنید، ما با مشاهده هر قلم به عنوان نسبتی از درآمد ، تجزیه و تحلیل کامل صورت سود و زیان را انجام می دهیم .
معیارهای کلیدی در روش تحلیل عمودی که ما به آنها نگاه می کنیم عبارتند از:
- بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS) به عنوان درصدی از درآمد
- سود ناخالص به عنوان درصدی از درآمد
- استهلاک به عنوان درصد درآمد
- فروش عمومی و اداری ( SG&A ) به عنوان درصدی از درآمد
- بهره به عنوان درصدی از درآمد
- سود قبل از مالیات (EBT) به عنوان درصدی از درآمد
- مالیات به عنوان درصدی از درآمد
- سود خالص به عنوان درصدی از درآمد
- نکات برجسته کلیدی
یکی از وظایف اصلی یک تحلیلگر مالی انجام تجزیه و تحلیل گسترده از صورت های مالی یک شرکت است. این معمولاً با صورت سود و زیان شروع می شود، اما شامل ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد نیز می شود.
هدف اصلی تحلیل مالی اندازه گیری عملکرد مالی یک شرکت در طول زمان و در مقابل همتایان آن است.
سپس می توان از این تحلیل برای پیش بینی صورت های مالی شرکت در آینده استفاده کرد.
تحلیل افقی صورتهای مالی
اکنون زمان آن رسیده است که به روشی متفاوت برای ارزیابی صورت سود و زیان نگاه کنیم. با تجزیه و تحلیل افقی، ما به تغییر سال به سال (YoY) در هر آیتم خط نگاه می کنیم.
برای انجام این تمرین، باید مقدار Period N را بگیرید و آن را بر مقدار Period N-1 تقسیم کنید و سپس 1 را از آن عدد کم کنید تا درصد تغییر بدست آید
انواع مهم صورتهای مالی
-
ترازنامه و نسبت های اهرمی
بیایید به ترازنامه برویم . در این بخش از تجزیه و تحلیل صورت های مالی، کارایی عملیاتی کسب و کار را ارزیابی می کنیم. ما چندین مورد را در صورت سود و زیان می گیریم و آنها را با حساب های موجود در ترازنامه مقایسه می کنیم.
معیارهای ترازنامه را می توان به چند دسته تقسیم کرد، از جمله نقدینگی، اهرم و کارایی عملیاتی.
نسبت های اصلی نقدینگی برای یک کسب و کار عبارتند از: 
- نسبت سریع
- نسبت فعلی
- سرمایه در گردش خالص
نسبت های اصلی اهرم عبارتند از:
- بدهی به حقوق صاحبان سهام
- بدهی به سرمایه
- بدهی به EBITDA
- دامنه علاقه مندی
- نسبت پوشش شارژ ثابت
- راهنمای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
نسبت‌های بازده عملیاتی عبارتند از:
- گردش موجودی
- روزهای حساب های دریافتنی
- روزهای حساب های پرداختنی
- گردش کل دارایی ها
- گردش خالص دارایی
با استفاده از نسبت‌های مالی فوق، می‌توانیم تعیین کنیم که یک شرکت تا چه حد کارآمد درآمد ایجاد می‌کند و با چه سرعتی موجودی را می‌فروشد.
استفاده از نسبت‌های مالی به دست آمده از ترازنامه و مقایسه آنها از نظر تاریخی با میانگین‌های صنعتی یا رقبا به شما کمک می‌کند توانایی پرداخت بدهی و اهرم یک تجارت را ارزیابی کنید.
-
تجزیه و تحلیل صورت جریان نقدی
با توجه به صورت سود و زیان و ترازنامه، بیایید به صورت جریان نقدی و تمام بینش هایی که در مورد کسب و کار به ما می گوید نگاه کنیم.
صورت جریان وجوه نقد به ما کمک می کند تا جریان های ورودی و خروجی وجه نقد را در طول دوره زمانی که به آن نگاه می کنیم، درک کنیم.
بررسی اجمالی صورت جریان نقدی
صورت جریان نقدی یا صورت جریان نقدی از سه جزء تشکیل شده است:
- پول نقد حاصل از عملیات
- پول نقد مورد استفاده در سرمایه گذاری
- پول نقد ناشی از تامین مالی
هر یک از این سه بخش بخش منحصر به فرد و مهمی از منابع و استفاده شرکت از پول نقد در یک دوره زمانی خاص را به ما می گوید.
بسیاری از سرمایه گذاران صورت جریان نقدی را مهمترین شاخص عملکرد یک شرکت می دانند.
امروزه، سرمایه‌گذاران به سرعت به این بخش می‌روند تا ببینند آیا شرکت واقعاً پول در می‌آورد یا نه و نیازهای مالی آن چیست.
درک اینکه چگونه نسبت های مختلف را می توان برای ارزیابی صحیح عملکرد یک سازمان از نقطه نظر مدیریت پول نقد استفاده کرد، مهم است.
-
نرخ بازده و تجزیه و تحلیل سودآوری
در این بخش از تحلیل صورتهای مالی، محرک‌های عملکرد مالی را باز می‌کنیم. با استفاده از «هرم» نسبت‌ها، می‌توانیم نشان دهیم که چگونه می‌توانید سودآوری، کارایی و محرک‌های اهرمی را برای هر کسب‌وکاری تعیین کنید.
این پیشرفته‌ترین بخش دوره تحلیل مالی ما است و توصیه می‌کنیم نمایشی از نحوه انجام این تحلیل توسط متخصصان را تماشا کنید.
این دوره شامل یک مطالعه موردی عملی و الگوهای اکسل است که می تواند برای محاسبه نسبت های فردی و هرم نسبت ها از هر مجموعه ای از صورت های مالی استفاده شود.
- بینش های کلیدی که باید از هرم نسبت ها استخراج شود عبارتند از:
- نسبت بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
- سودآوری، کارایی و نسبت های اهرمی
- نسبت های اولیه، ثانویه و سوم
- تحلیل دوپون
- راهنمای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
