حسابداری شاخه‌ها و زیرشاخه‌های بسیاری را شامل می‌شود که هر کدام از آن‌ها نیز برای اهداف خاصی مورداستفاده قرار می‌گیرند. یکی از شاخه‌های اصلی حسابداری، با نام حسابداری انبار شناخته می‌شود؛ از گذشته تا کنون این زمینه اهمیت ویژه‌ای برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی داشته است که به فروش محصولات می‌پرداختند. همچنین سازمان‌هایی که صرفاً دارای انبارهای بزرگ بوده و یا تأمین‌کننده موادی خاص هستند نیز، برای مدیریت هرچه بهتر انبار و اموال خود، از این نوع حسابداری بهره می برند.
در این مطلب سعی داریم درباره مبحث انبارداری در حسابداری، نکاتی مفید و جامع را در اختیارتان قرار دهیم. اگر با این مسئله آشنایی ندارید و از کاربردهای آن آگاه نیستید، پیشنهاد می‌شود تا انتها همراه ما باشید.
حسابداری انبار چیست؟
قبل از هر چیز بهتر است به سؤال (حسابداری انبار چیست؟) بپردازیم. در پاسخ به این سؤال می‌توان این‌گونه گفت که: بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌ها، محصولات فیزیکی خود را در انبار نگهداری کرده و به‌اصطلاح انبارگردانی می‌کنند. یکی از ملزومات بزرگ در زمینه انبارگردانی، حسابداری انبار نام دارد. در حقیقت این شاخه از حسابداری، تمامی امور مرتبط با انبار را تحت‌نظر گرفته و سعی می‌کند برای انجام هرچه بهتر آن‌ها، راهکارهایی کاربردی ارائه دهد. در نتیجه، این نوع از حسابداری برای شرکت‌هایی که از کالای فیزیکی خود در انبار محافظت می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است. شاید بهتر باشد این‌گونه بگوییم که: کار اصلی این نوع از حسابداری، تعیین ارزش مالی موجودی انبار بوده و در کنار این هدف، از بروز مشکلات رایج در انبارگردانی نیز جلوگیری می‌کند.
حسابداری انبار با چه هدفی انجام می‌شود؟!
همان‌طور که در بخش‌های قبل نیز اشاره کردیم، انبار یکی از اصلی‌ترین عناصر سازنده کسب‌وکارها و شرکت‌های تولیدی است. چرا که تمامی سرمایه این شرکت‌ها در انبارها نگهداری شده و بدون مدیریت درست، در واقع سرمایه و دارایی‌های آن‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرد. این شاخه از حسابداری با اهدافی مثل کنترل هزینه‌های نگهداری موجودی انبار، موجود بودن مقدار معین و مورد نیازی از مواد اولیه، دریافت سفارش باتوجه‌به موجودی انبار و… مورداستفاده قرار می‌گیرد. در واقع همین اهداف نسبتاً ساده می‌توانند سود و زیان‌های اصلی فروشندگان را در دل خود جای دهند؛ در نتیجه نادیده‌گرفتن آن‌ها در این نوع از حسابداری، به منزله نابودی کسب‌وکارها خواهد بود.
کاربردهای حسابداری در زمینه انبارداری
مسئله انبارداری به‌خودی‌خود کاربردهای زیادی برای شرکت‌ها دارد؛ همچنین کاربردهای حسابداری در زمینه انبار و انبارگردانی نیز بسیار حائز اهمیت هستند. با استفاده از حسابداری می‌توان ارزش مالی موجودی‌های انبارها را تعیین کرد. به‌علاوه می‌توان از تحویل به‌موقع، نگهداری خوب و توزیع استاندارد کالاها اطمینان داشت. همچنین با استفاده از این نوع حسابداری می‌توانیم موجودی انبار را کنترل کرده و طبق آن، مسئله ثبت سفارش را انجام دهیم. در این صورت مشکلات زیان‌باری مثل کمبود موجودی و محصول، ازدیاد موجودی، خالی ماندن انبار به مدت طولانی و… رخ نخواهند داد. همچنین با ثبت لیست محصولات موجود در انبار، می‌توان عملیات مالی و حسابداری انبار را کنترل و ساده‌سازی کرد. موارد ذکر شده از اصلی‌ترین کاربردهای حسابداری در زمینه انبارگردانی هستند.
پیشنهاد می کنیم مقاله مدیریت دارایی چیست را حتما مطالعه نمایید.
حسابدار انبار کیست؟
همان‌طور که در اوایل مطلب نیز اشاره کردیم، حسابداری شاخه‌های گوناگونی را در بر می‌گیرد. در مبحث انبارداری در حسابداری، حسابدار انبار کسی است که امور انبار را در دست گرفته و سعی می‌کند به بهترین روش آن‌ها را به سرانجام برساند. در واقع مسئولیت کنترل و مدیریت انبار تماماً بر عهده حسابدار انبار خواهد بود. در نتیجه، بهره‌بردن از حسابدار ماهر و حرفه‌ای، یکی از نیازهای شرکت‌هایی است که محصولات فیزیکی خود را در انبار حفظ و نگهداری می‌کنند.
وظایف حسابدار انبار
در بخش قبل متوجه شدیم که وجود حسابدار انبار برای تمامی انبارها لازم و ضروری است. حال می‌بایست با وظایف حسابدار انبار آشنا شویم تا بتوانیم راحت‌تر به اهمیت آن پی ببریم. از مهم‌ترین وظایف حسابداران انبار می‌توانیم به تحلیل و تنظیم گزارش موجودی انبار اشاره کنیم. در واقع هر کالایی که از انبار خارج یا به آن وارد شود، می‌بایست در گزارش حسابداران درج شده و با جزئیات به آن پرداخته شود. نوشتن دفترکل گزارش‌ها نیز از وظایف اصلی حسابداران به‌حساب می‌آید. همچنین وظایفی مثل نظارت داشتن بر هزینه‌ها، تشخیص‌دادن اختلاف موجودی با داده‌ها و ارائه فهرست کامل موجودی انبار نیز بسیار حائز اهمیت هستند. ناگفته نماند که حسابدار انبار می‌بایست گزارشی دقیق و کامل را به‌صورت ماهانه، با جزئیات بالا تنظیم کند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. در ادامه به برخی از وظایف دیگر حسابداران انبار نیز اشاره می‌کنیم که عبارت‌اند از:
پیشنهاد می کنیم مقاله بهترین نرم افزار حسابداری را حتما مطالعه نمایید.
- کنترل ورود خروج افراد به انبار
- تبدیل ارزش کالاها به ریال
- استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری به‌منظور جلوگیری از خطا
- کنترل انواع فاکتورهای خریدوفروش
- دریافت سفارش‌ها و تطبیق‌دادن آن‌ها با موجودی داخل انبار
- تعیین حدودی هزینه‌های انبار
- ارسال مدارک به مدیران شرکت
- و…
اصول حسابداری انبار چیست؟
حسابداری در این زمینه اصول مختص به خود را دارد که حسابداران با رعایت آن‌ها به انجام تمامی امور انبار می‌پردازند. به‌طورکلی حسابدار انبار با بررسی ۴ نوع از اسناد، موجودی انبار را ارزیابی می‌کند. این اسناد عبارت‌اند از:
اسناد خرید:
در حسابداری، هزینه‌ها اهمیت بسیاری بالایی دارند. تمامی هزینه‌ها، با جزئیاتی مثل ارزش‌های افزوده، تخفیفات و حتی مشخصات طرف معامله، باید به‌صورت دقیق و کامل در اسناد خرید ثبت شوند. ناگفته نماند که قبل از تعیین قیمت نهایی خرید، می‌بایست تمامی هزینه‌های جانبی اعم از گمرک، حمل‌ونقل و… مشخص شوند؛ در غیر این صورت تعیین قیمت نهایی خرید امکان‌پذیر نخواهد بود.
اسناد انتقالی بین انبار:
در اکثر اوقات، انتقال مواد اولیه، مواد نیمه‌آماده و… از انبار به انباری دیگر انجام می‌شود. این اتفاق می‌بایست در سند انتقالی بین انبار ثبت شود تا حسابدار بتواند هزینه‌ها را بهتر برآورد کند. همچنین حسابدار می‌تواند در برآورد قیمت محصول و سایر امور نیز از این سند کمک بگیرد.
اسناد بهای تمام شده محصولات نهایی و تولید شده:
مسائل مختلفی بر بهای تمام شده یک محصول اثر می‌گذارند که در این سند می‌بایست تمامی آن‌ها را به‌صورت دقیق و جامع ثبت نمود. مسائلی مثل هزینه حمل‌ونقل، گمرک، خرید مواد اولیه، انبارگردانی و… همه و همگی می‌بایست در این نوع از اسناد آورده شوند. ناگفته نماند که تنظیم این سند کار راحتی نبوده و نیازمند دقت بسیاری است.
بهای تمام شده کالای خارج شده از انبارها:
در حسابداری می‌بایست برای هر کالایی که از انبار خارج می‌شود، قیمت نهایی مشخصی را در نظر بگیریم. معمولاً برای انجام این کار از دو سیستم ارزیابی ادواری و دائمی موجودی بهره می‌برند. به طور خلاصه می‌توان گفت که از سیستم ادواری برای تعیین قیمت کالاهای کوچک، غیرقابل‌شمارش و با تنوع بالا بهره می‌برند. همچنین از سیستم دائمی موجودی نیز برای تعیین قیمت کالاهای سنگین، بزرگ، گران‌قیمت و قابل‌شمارش استفاده می‌شود.
تا کنون سعی کردیم به اکثر امور حسابداری انبار به‌صورت مختصر و مفید اشاره کنیم. فراموش نکنید که مقوله انبارداری می‌تواند به‌عنوان قلب کسب‌وکارها و شرکت‌ها شناخته شود؛ در نتیجه ساده شمردن امور انبار می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری برای شرکت‌ها داشته باشد. بهترین کار ممکن، بهره‌بردن از حسابدار انبار ماهر و باتجربه است تا با کمک آن بتوان از کالاهای موجود در انبار محافظت کرده و از بروز مشکلات متعدد جلوگیری کرد.
