استریپ و استافینگ دو مفهوم مهم در فرآیند صادرات و واردات و ترخیص کالا است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. عملیات استریپ کالا به معنای تخلیه بار وارداتی از کانتینر و ترخیص کالا است و عملیات استافینگ به معنای بارگیری کالاها در کانتینر در فرآیند صادرات و واردات است که باید با دقت و ایمنی بالایی انجام گیرند تا از آسیب‌های احتمالی به محموله تجاری جلوگیری شود.
هردو عملیات استریپ و استافینگ در عین اینکه در فرآیند ترخیص کالا و صادارت و واردات انجام می‌گیرند و بلحاظ دقت و اهمیت جایگاه ویژه ای دارند، اما تفاوت‌های اساسی با هم دارند که در این مقاله به تفاوت استریپ و استافینگ در گمرک می‌پردازیم.
استریپ و استافینگ کالا در گمرک چیست؟
عملیات بارگیری و نظم‌دهی کالا در انواع وسایل حمل شامل کانتینر، کامیون و واگن که بوسیله دستگاه‌های مدرن مثل لیفتراک و نیروهای متخصص انجام می‌شود را استافینگ (Stuffing) می‌گویند و در مقابل به عملیات تخلیه کالاهای تجاری از کانتینر، کامیون و واگن، استریپ (Strip) گفته می‌شود.
این دو عملیات که در محوطه گمرک برای فرایند صادات و واردات و فرآیند ترخیص کالای وارداتی انجام می‌گیرند بسته به نوع کالا با چالش‌های مختلفی همراه هستند.
مراحل استافینگ کالا در گمرک
استافینگ کالا که اغلب به منظور بارگیری کالا برای صادارت انجام می‌شود شامل مراحل زیر است:
- ارائه نامه کشتیرانی به محوطه نگهدارنده کانتینر
- لیست رسوب کانتینر به واحد عملیات داده شود
- ثبت در سیستم اسنادی و زدن پذیرش
- درصورتی که کانتنیرها سالم باشند، بارشمار و کِشنده به ترمینال کانتینرهای خالی مراجعه می‌کنند جهت انتقال کانتینرها
- کانتنیرهای ورودی در سیستم هند لند (نگهدارنده دستی) ثبت می‌شود
- چیدمان بار درون کانتینر به کمک نیروی انسانی یا لیفتراک
- بار توسط صاحب کالا یا نماینده وی چک می‌شود و درصورت تایید، پلمپ کانتینرها در محوطه نگهداری انجام می‌شود
- قرار دادن کانتینرها در لیست بارگیری کشتی با مراجعه به پورت اپراتور
- تحویل کانتینرها به اپراتور و دریافت رسید مهرشده
مدارک لازم برای استافینگ کالا
- بارنامه ( اطلاعات کامل و دقیقی از محوله و کانتینر ارائه می‌دهد)
- حواله خدمات ( این حواله جزییات خدمات را شرح می‌دهد)
- حواله تحویل ( سندی برای اثبات تحویل کالا از شرکت حمل و نقل است)
- فیش پرداخت ( اطلاعات پرداختی در ترمینال کانتینری را ارائه می‌دهد)
- نامه کشتیرانی ( مجوزی برای استفاده از مسیرهای دریایی است)
- لیست رسوب کانتینر ( مدت زمان توقف بار در انبار بارگیری کانتینر را مشخص می‌کند)
مراحل انجام استریپ کالا در گمرک
- با حضور صاحب کالا یا نماینده وی کانتینر فک پلمپ می‌شود.
- محموله تجاری توسط نیروی انسانی یا ماشینی مثل لیفتراک از درون کانتنیر تخلیه می‌شود.
- کانتینر خالی به محل دپو کشتیرانی منتقل می‌شود.
- تحویل رسید کانتینر
اسناد لازم برای استریپ کالا
- لیست جابجایی به محوطه استریپ و ترخیص کالا ارائه می‌شود
- صاحب کالا یا ترخیصکار با همراه داشتن برگه جابجایی بصورت حضوری اقدامات لازم را انجام می‌دهد
انواع استافینگ
عملیات استافینگ از منظر بارگیری کالا به سه نوع زیر تقسیم می‌شود
استافینگ در محوطه گمرک CFS (Container Freight Station)
وقتی بارگیری و استافینگ کالا در محوطه گمرک باشد، ابتدا بار به منظور بررسی توسط مامورین گمرگ، در محوطه گمرک تخلیه می‌شود و بعد از دریافت مجوزهای لازم درون کانتینر بارگیری می‌شوند.
استافینگ مستقیم Direct Stuffing) )
در این نوع استافینگ، محموله تجاری وقتی به محوطه گمرک می‌رسند در کانتینرها بارگیری می‌شوند و اصطلاحا استافینگ مستقیم کالا انجام می‌شود.
استافینگ کارخانه (Factory stuffing)
در استافینگ کارخانه، صاحب کالا پس از دریافت مجوزهای لازم، کانتینرها را به محل کارخانه منتقل می‌کند و عملیات بارگیری انجام می‌شود و سپس کانتنرها به ایستگاه باربری برگردانده می‌شوند.
5 عامل موثر در استافینگ کالا
انتخاب نوع استافینگ برای بارگیری کالا بسته به عواملی زیر دارد
- نوع و وزن کالا
- حساسیت کالا
- زمان و هزینه
- محدودیت‌های حمل و نقل
- قوانین و مقررات گمرکی
مقایسه استریپ و استافینگ کالا در گمرک
| ویژگی | استریپ | استافینگ |
| تعریف | پروسه تخلیه کالاهای صادراتی و وارداتی از کانتینرها | بارگیری محموله تجاری به دورن کانتینرها |
| اهداف | دقت در انجام تخلیه و اطمینان از امنیت کالاها | ایمنی و امنیت کالاها ، استفاده درست و موثر از فضای کانیتنر، رعایت قوانین و مقررات گمرکی |
| عوامل موثر | نوع و وزن کالا، حساسیت‌های کالا، محدودیت‌های حمل و نقل | نوع و وزن کالا، حساسیت‌های کالا، محدودیت‌های حمل و نقل، قوانین و مقررات گمرکی |
| مراحل | فک پلمپ یا باز کردن کانتینر – تخلیه کالاها | آماده‌سازی کانتینر – بارگیری کالاها – پلمپ کانتینر |
| تجهیزات | نیروی انسانی و لیفتراک | لیفتراک – تجهیزات بارگیری و محکم کردن بار |
| اجرا کننده | شرکت‌های حمل و نقل | شرکت‌های حمل ونقل |
تفاوت کراس استافینگ با ترانشیپ استافینگ
کراس استافینگ و ترانشیپ استافینگ دو مفهوم در استافینگ یا بارگیری کالا هستند که با هم تفاوت عمده ای دارند
کراس استافینگ: در عملیات کراس استافینگ محموله تجاری درون کانتینر در ایستگاه بارگیری کانتینرها تخلیه می‌شود و پس از عملیات گمرکی مورد نیاز به درون کانتینرهای دیگر بارگیری و حمل می‌شوند.
ترانشیپ استافینگ : کانتینرها در ترانشیپ استافینگ بدون اینکه باز شوند از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می‌شوند و مسیر حمل تا رسیدن به مقصد را ادامه می‌دهند.
چه زمانی کراس استافینگ یا ترانشیپ انجام می‌شود؟
ترانشیپ استافینگ یا کراس استافینگ عمدتا زمانی انجام می‌گیرند که یک محوله تجاری را به دلایل مختلفی از جمله تحریم‌ها نتوانیم از یک مسیر مستقیم به کشور وارد کنیم. در این شرایط در بنادری که متعلق به کشورهای دیگر است کشتی‌ها و کانتیرها را جابجا می‌کنیم.
کلام آخر
بارگیری و تخلیه کالا در کانتینر را اصطلاحا استافینگ و استریپ در گمرک می‌گویند و دو مفهموم مهم در حمل و نقل بین‌المللی هستند. استریپ و استافینگ به لحاظ دقت در بارگیری و تخلیه کالا و اطمینان از امنیت و ایمنی کالا اهمیت ویژه‌ای در مراحل و فرآیند ترخیص کالا و صادارت و واردات دارند.
