همه آنچه از اعتبار اسنادی باید بدانیم؟

در تجارت بین المللی انواع روش‌های پرداخت بصورت نقدی و نسیه وجود دارد که بر اساس زمان معامله، ریسک طرفین و دیگر عوامل، روش مناسب انتخاب می‌شود. روش اعتبار اسنادی یکی از روش‌های پرداخت بصورت نسیه در تجارت بین المللی است که دراین مقاله به جزئیات آن می‌پردازیم.

اعتبار اسنادی چیست؟ Letter of Credit

اعتبار اسنادی یک روش پرداخت در تجارت بین المللی است و یک ابزار در دست بانک صادر کننده ‌اعتبار است که به فروشنده و خریدار اطمینان می‌دهد پرداختی انجام خواهد شد
با اعتبار اسنادی، بانک صادر کننده تعهد می‌دهد در صورت ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار اسنادی، مبلغ اعتبار به ذینفع پرداخت خواهد شد.

انواع روش‌های پرداخت در تجارت بین‌الملل

درتجارت بین‌المللی عموما به دو روش پرداخت‌ها صورت می‌گیرد

• روش‌های پرداخت نقدی

در روش پرداخت نقدی خریدار پیش از تحویل کالا یا در زمان تحویل کالا مبلغ معامله را پرداخت می‌کند و ریسک طرفین را کاهش می‌دهد. این روش شامل انواع زیر می‌شود:

• پیش پرداخت (Advance Payment) در این روش خریدار پیش از انجام معامله بخشی از مبلغ را پرداخت می‌کند و به فروشنده کمک می‌کند هزینه تولید یا خرید کالا را تامین کند.
• پرداخت نقدر در محل (Cash on Delivery) این روش برای معاملات خرده‌فروشی و کوچک مناسب است و خریدار در زمان تحویل کالا تمامی مبلغ معامله را به فروشنده پرداخت می‌کند.

• روش‌های پرداخت نسیه

در روش پرداخت نسیه خریدار پس از تحویل کالا، مبلغ را به فروشنده پرداخت می‌کند. این روش شامل مراحل زیر می‌شود:

• اعتبار اسنادی (Letter of Credit)
  در این روش بانک متعهد می‌شود که در صورت ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار اسنادی، مبلغ اعتبار به ذینفع که فروشنده است پرداخت می‌شود. روش اعتبار اسناد ریسک خریدار را کاهش می‌دهد.
• برات (Bill of Exchange)
  پرداخت به روش برات برای معاملات متوسط و بزرگ مناسب است و در این روش خریدار یک سند پرداخت به فروشنده می‌دهد که در تاریخی معین و مشخص، مبلغ توسط خریدار باید پرداخت شود.
• حساب باز (Open Account)
  در روش حساب باز خریدار پس از دریافت کالا و صورتحساب از فروشنده، مبلغ را پرداخت می‌کند. این روش برای معاملات بزرگ مبتنی بر اعتماد متقابل مناسب است.

انواع اعتبار اسنادی

روش پرداخت اعتبار اسنادی در تجارت بین الملل بسته به عوامل مختلف مانند نوع، تاریخ و شرایط اعتبار به انواع زیر تقسیم می‌شود:

انواع اعتبار اسنادی بر اساس تاریخ :

• اعتبار دیداری (Sight L/C)

در این نوع اعتبار بانک صادرکننده پس از دریافت اسناد و مطابقت با شرایط اعتبار اسنادی، مبلغ اعتبار را به ذینفع پرداخت می‌کند.

• اعتبار نسیه (Usance L/C)

در اعتبار نسیه، بانک ذینفع پس از دریافت اسناد و مطابقت با شرایط اعتبار اسنادی، مبلغ را در تاریخ مشخصی در آینده به ذینفع پرداخت می‌کند.

انواع اعتبارات اسنادی بر اساس شرایط :

• اعتبار اسنادی وارداتی یا صادراتی (Export and Import L/C)

گشایش اعتبار اسنادی توسط خریدار برای واردات کالا به کشور خود را اعتبار اسنادی وارداتی می‌گویند و این اعتبار از لحاظ فروشنده در کشوری دیگر، اعتبار اسنادی صادراتی نامیده می‌شود.

• اعتبار اسنادی قابل انتقال (Transferable L/C)

ذینفع (فروشنده) می‌تواند کل یا بخشی از اعتبار را به شخص دیگری منتقل کند. (این نوع اعتبار یک امتیاز برای فروشنده است)

• اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال (Non-Transferable L/C)

در این نوع اعتبار ذینفع (فروشنده) حق واگذاری کل یا بخشی از اعتبار را به شخصی دیگر ندارد. عرف تجارت بین الملل بر غیرقابل انتقال بودن اعتبار اسنادی است و در ایران برای انتقال نیاز به مجوز بانک مرکزی می‌باشد.

• اعتبار اسنادی قابل برگشت (Revocable L/C)

بانک صادرکننده یا خریدار بدون اطلاع ذینفع (فروشنده) می‌توانند اصلاحاتی در شرایط اعتبار بوجود آورند.

• اعتبار اسنادی غیرقابل برگشت (Irrevocable L/C

در اعتبار اسنادی غیرقابل برگشت هرگونه تغییرات واصلاحاتی در اعتبار، با موافقت و رضایت فروشنده انجام می‌گیرد. فروشندگان از این نوع اعتبار استقبال بیشتری می‌کنند.

• اعتبار اسنادی قابل گشایش مجدد (Revocable L/C)

بانک صادرکننده در هر زمان قبل از ارائه اسناد توسط ذینفع، می‌تواند این نوع اعتبار را مجددا بازگشایی کند.

• اعتبار اسنادی غیرقابل گشایش مجدد (Irrevocable L/C)

بانک صادرکننده در هر زمان قبل از ارائه اسناد توسط ذینفع، نمی‌تواند این نوع اعتبار را مجددا بازگشایی کند.

• اعتبار اسنادی گردان (Revolving L/C)

در این نوع، پس از هربار استفاده ذینفع از اعتبار، سطح اولیه اعتبار مجددا افزایش می‌یابد و نیاز به افتتاح یا اصلاح اعتبار مجدد نیست.

نرم افزار بازرگانی خارجی پارسان با قابلیت تعیین انواع روش پرداخت، ثبت انواع روش‌های TT و LC، شرکت‌ها و تجار را در مسیر گشایش اعتبار و انجام معامللات بازرگانی خارجی خود همراهی می‌کند.

مراحل گشایش اعتبار اسنادی در خرید خارجی

1. درخواست

در سند درخواست اعتبار اسنادی، خریدار اطلاعات مربوط به سفارش خود مانند نوع کالا، ارزش کالا، تاریخ و مکان تحویل و سایر اطلاعات مورد نیاز را به بانک ارائه می‌دهد و درخواست صدور اعتبار اسنادی می‌کند.

2. صدور

بانک صاردکننده اعتبار اسنادی را صارد می‌کند و به بانک ذینفع(خریدار) ارسال می‌کند. اعتبار اسنادی صادر شده شامل تمامی اطلاعات مربوط به سفارش خریدار است.

3. اعلام 

در این مرحله بانک ذینفع اعتبار اسنادی را به فروشنده اعلام می‌کند. این اعلام شامل اطلاعاتی مانند نوع، ارزش، تاریخ اعتبار و سایر اطلاعات مورد نیاز است.

4. ارسال کالا

فروشنده مطابق با شرایط اعتبار اسنادی کالا را ارسال می‌کند.

5. ارسال اسناد

فروشنده اسناد حمل و نقل و سایرمدارک را مطابق با شرایط اعتبار اسنادی به بانک ذینفع ارسال می‌کند.

6. پرداخت 

بانک ذینفع درصورت تطابق مدارک با شرایط اعتبار اسنادی مبلغ اعتبار را به فروشنده پرداخت می‌کند.

 شرایط اعتبار اسنادی

مجموعه قوانین و مقرراتی که در اعتبار اسنادی ذکرمی‌شود و بر نحوه انجام معامله تاثیرگذار است را شرایط اعتبار اسنادی (Terms of Letter of Credit) می‌گویند. این شریط توسط خریدار یا بانک صادر کننده اعتبار اسنادی تعیین می‌شود و شامل انواع زیر می‌باشد:

• شرایط اصلی اعتبار اسنادی

شر ایطی که در تمام اعتبارات اسنادی وجود دارند و بر نحوه انجام معالات تاثیر می‌گذارند.

• نوع اعتبار: اعتبار باز یا تایید شده
• مبلغ اعتبار: مبلغی که بانک صارد کننده متعهد می‌شود پس از تطابق اسناد یا شرایط اعتبار اسنادی به ذینفع پرداخت کند.
• تاریخ اعتبار: تاریخ انقضای اعتبار اسنادی
• مرجع اعتبار: بانکی که صادر کننده اعتبار اسنادی است.
• ذینفع: شخصی که اعتبار اسنادی به نفع او صادر می‌شود.
• بانک ذینفع: بانکی که اعتبار اسنادی را به ذینفع اعلام می‌کند.

• شرایط اضافی اعتبار اسنادی

شرایطی که توسط خریدار یا بانک صادر کننده تعیین می‌شود و بر نحوه انجام معاملات تاثیر می‌گذارد. این شرایط شامل موارد زیر است:

• تاریخ حمل: بازه زمانی یا تاریخی که کالا باید حمل شود
• مبدا حمل: محلی که کالا از آنجا بارگیری و حمل می‌شود
• مقصد حمل: محلی که کالا به آنجا حمل می‌شود
• شرایط حمل: شرایط مشخصی که کالاطبق آن باید حمل شود
• نوع حمل: حمل دریایی، زمینی، هوایی انواع حمل کالا هستند
• اسناد مورد نیاز: اسنادی که ذینفع برای دریافت اعتبار اسنادی به بانک ذینفع ارائه می‌دهد.

مزایای اعتبار اسنادی برای خریداران در خریدهای خارجی

• اطمینان از پرداخت

خریدار اطمینان حاصل می‌کند که پس از ارائه اسنادی که مطابق با شرایط اسنادی است‌ مبلغ به فروشنده پرداخت می‌شود.

• کاهش ریسک

ریسک عدم پرداخت با اعتبار اسنادی کاهش می‌یابد. و این موضوع به ویژه برای خریدارانی که حجم بالایی از سفاراشات دارند، مهم است.

• تسهیل معاملات

اعتبار اسنادی می‌تواند معاملات بین المللی را آسان کند که این امر برای خریدارانی که با  فروشندگانی از دیگر کشورها کار می‌کنند مهم است. 

مزایای اعتبار اسنادی برای فروشندگان در خریدهای خارجی

• اطمینان از دریافت پرداخت

به کمک اعتبار اسنادی، فروشنده می‌تواند مطمئن باشد که  در صورت ارائه مدارک مطابق با شرایط اعتبار اسنادی، مبلغ پرداخت خواهد شد و این امر به ویژه زمانی که فروشنده با خریدار جدید کار می‌کند مهم است.

• افزایش اعتبار

اعتبار اسنادی، اعتبار فروشندگان را در بازارهای بین المللی افزایش می‌دهد و کمک می‌کند تا سفارشات بیشتری دریافت کنند.

• تسهیل معاملات

LC می‌تواند معاملات بین المللی را آسان کند که این امر برای فروشندگانی که با  خریدارانی از دیگر کشورها کار می‌کنند مهم است.

هزینه‌های گشایش اعتبار اسنادی 

برای گشایش یک LC معتبر هزینه‌های مختلفی به بانک گشاینده پرداخت می‌شود که شامل موارد زیر است:

• هزینه پیش پرداخت

10درصد از ارزش پروفرما اینویس به عنوان پیش پرداخت به بانک گشاینده پرداخت می‌شود.

• کارمزد گشایش و صدور 

مبلغی که به عنوان کارمزد ایجاد و گشایش اعتبار اسنادی پرداخت می‌شود. برای محاسبه این کارمزد نرخ ارز به صورت به روز در ارزش پروفرما ضرب می‌شود. این هزینه به ارزش اعتبار اسنادی بستگی دارد.

• هزینه کارمزد فروش ارز

برای برآورد کارمزد فروش ارز، ارزش پروفرما بر اساس نرخ ارز محاسبه می‌شود.

عوامل موثر بر هزینه اعتبار اسنادی

• نوع اعتبار

اعتبار باز از اعتبار تایید شده ارزان‌تر است.

• مبلغ اعتبار

هرچه مبلغ اعتبار بیشتر باشد، هزینه آن گرانتر است.

• تاریخ اعتبار

اگر تاریخ اعتبار طولانی‌تر باشد، اعتبار گران‌تراست.

• شرایط اعتبار

هرچه شرایط اعتبار پیچیده‌تر باشد، اعتبار گران‌تر است.

کلام آخر

اعتبار اسنادی که یک روش پرداخت بصورت نسیه در تجارت و بازرگانی خارجی است، به فروشنده و خریدار اطمینان می‌دهد پرداختی انجام خواهد شد و به اشکال مختلفی می‌توان نسبت به گشایش اعتبار اقدام کرد.