علیرغم اینکه مزایده یک شکل بسیار محبوب برای خرید و فروش کالا و خدمات است، افرادی هستند که بین دو اصطلاح مناقصه و مزایده سردرگم هستند. این ممکن است به دلیل انواع مختلف سیستم های حراج (مزایده) در شیوع باشد.
مزایده های مهر و موم شده بیشتر در مورد اعطای قراردادها و مناقصات دولتی رایج است. در این سیستم، افراد پیشنهادات خود را در پاکت های مهر و موم شده قرار می دهند و به بالاترین قیمت پیشنهادی قرارداد منعقد می شود. در اینجا، هیچ داوطلبی نیازی به شناخت سایر مناقصه گران یا پیشنهادات آنها ندارد.
با ما همراه باشد که با تفاوت مناقصه و مزایده و فرق مناقصه و مزایده در مراحل برگزاری آشنا شوید.
مزایده و مناقصه چیست؟
تعریف مناقصه:
مناقصه یک روش تعیین قیمت و معامله است که تمامی پیشنهادات در زمان و مکان مشخص بررسی میشود. در فرآیند مناقصه، مناقصه دهنده کمترین قیمت رقابتی را که حاضر است برای کالایی بپردازد برای تصاحب تعهدات موضوع مورد معامله پیشنهاد میدهد. این کالا میتواند هر چیزی باشد، ماشین، دوچرخه، املاک و غیره. صنایع مختلف از طریق برگزاری مناقصه، تقاضا و در نتیجه ارزش یک کالای خاص را تعریف می کنند.
بطور خلاصه در فرآیند مناقصه خریدار سعی دارد کمترین قیمت را برای خرید کالا و خدمات پیشنهاد دهد و رقابت اصلی بین فروشندگان برای ارائه موضوع مورد مناقصه با کمترین قیمت و بهترین کیفیت است.
تعریف مزایده
زمانی که تقاضا برای کالا یا کالاهایی زیاد باشد مزایده شکل میگیرد. در فرآیند مزایده یا حراج مزایده گذار سعی دارد خدمات و کالای خود را به بالاترین قیمت پیشنهادی بفروشد و پیشنهاد دهندگان برای تصاحب موضوع مورد مزایده با کمترین قیمت تلاش میکنند.
بطور خلاصه مزایده فرآیندی است که مزایدهگذار (فروشنده) به دنبال بالاترین قیمت است و سعی دارد کالا و خدمات را به بالاترین قیمت پیشنهادی بفروش برساند و رقابت اصلی بین خردیداران برای پیشنهاد بهترین قیمت و تصاحب موضوع مورد حراج است.
در یک نگاه کلی فرق مناقصه و مزایده در این است که:
مناقصه بین فروشندگان رقابت ایجاد میکند و نهایتا پایینترین قیمتها ارائه داده میشود.
مزایده بین خریداران رقابت ایجاد میکند که نهایتا کالا و خدمات به بالاترین قیمت ممکن به فروش میرسد.
مراحل برگزاری مزایده و مناقصه
بین دو فرآیند مناقصه و مزایده در مراحل برگزاری تفاوتهایی وجود دارد که در زیر به فرق مزایده و مناقصه در مراحل برگزاری اشاره میکنیم:
مراحل برگزاری مناقصه
- انتشار آگهی مناقصه
خریدار یا مناقصهگذارنده از طریق انتشار آگهی در روزنامههای رسمی، پایگاههای اطلاع رسانی و دیگر رسانهها از متقاضیان یا فروشندگان برای شرکت در مناقصه دعوت میکند.
- دریافت و جمعآوری اسناد و مدارک مناقصه
متقاضیان یا فروشندگان با مراجعه به محل آگهی شده میتوانند اسناد مناقصه را دریافت کنند.
- تهیه و ارائه پیشنهاد
متقاضیان پس از بررسی اسناد مناقصه، پیشنهاد خود شامل قیمت رقابتی، مشخصات فنی و کیفی کالا یا خدمات و دیگر اطلاعات مورد نیاز را تهیه و ارائه میدهند.
- بررسی پیشنهادها
مناقصهگذارنده یا خریدار پیشنهادات رسیده را بلحاظ فنی، کیفی و مالی بررسی میکند.
- اعلام برنده مناقصه
خریدار با بررسی پیشنهادات، پیشنهادی که کمترین قیمت را داده و شرایط کیفی و فنی مورد نظر را رعایت کرده است، انتخاب و به عنوان برنده مناقصه اعلام میکند.
- انعقاد قرارداد
در مرحله آخر مناقصهگذارنده با برنده مناقصه قرارداد منعقد میکند
مراحل برگزاری مزایده
- انتشار آگهی مزایده
فروشنده یا مزایدهگذار از طریق انتشار آگهی در روزنامههای رسمی، پایگاههای اطلاع رسانی و دیگر رسانهها از متقاضیان یا خریدارن برای شرکت در مزایده دعوت میکند.
- بازدید کالا یا خدمات
خریداران با حضور در محل تعیین شده میتوانند کالا یا خدمات مورد نظر را بازدید و بررسی کنند.
- ارائه پیشنهادات
پس از بازدید کالا و خدمات، پیشنهاددهندگان یا خریداران باید پیشنهاد قیمت رقابتی خود را بصورت کتبی به مزایدهگذار ارائه دهند.
- بررسی پیشنهادها
مزایدهگذار با بررسی پیشنهادهای ارائه شده، کالا یا خدمات را به بالاترین قیمت پیشنهادی واگذار میکند.
- پرداخت وجه و تحویل کالا یا خدمات
خریدار با پرداخت وجه به فروشنده یا مزایدهگذار، کالا یا خدمات را تحویل میگیرد.
انواع مناقصه
مناقصات با دو معیار مراحل بررسی و روش دعوت به انواع مختلف تقسیم میشوند.
الف : انواع مناقصه از نظر مراحل بررسی
- مناقصه یک مرحلهای
در مناقصه یک مرحلهای، پاکتهای مناقصهگران در یک جلسه گشوده میشود و در همان جلسه برنده اعلام میشود و نیازی به ارزیابی فنی پیشنهادها نیست.
- مناقصه دو مرحلهای
در مناقصه دو مرحلهای به تشخیص مناقصهگزار نیاز به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها وجود دارد و با تشکیل کمیته فنی بازرگانی نتایج ارزیابی به کمیسون مناقصه گزارش داده میشود. سپس با بررسی کمیته فنی بازرگانی، پاکتهای پیشنهادی که امتیاز فنی بازرگانی لازم را احراز کرده باشند باز شده و پس از ارزیابی مالی برنده مناقصه تعیین میشود.
ب : انواع مناقصه از نظر روش دعوت مناقصهگران
- مناقصه عمومی
در روش مناقصه عمومی، فراخوان مناقصه از طریق آگهی عمومی به اطلاع مناقصهگران میرسد.
- مناقصه محدود
زمانیکه به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام دستگاه مناقصهگزار، برای برگزاری مناقصه عمومی محدودیت وجود داشته باشد، فراخوان مناقصه برای مناقصه گران صلاحیتدار ارسال میشود
انواع مزایده (حراج)
دو نوع حراج وجود دارد:
- حراج فوروارد: این نوع حراج جایی است که بسیاری از خریداران برای محصولات و خدمات تک فروشندگان پیشنهاد می دهند.
- حراج معکوس: در این نوع حراج انواع مختلفی از فروشنده برای یک سفارش خریدار پیشنهاد می دهند.
بسیاری از حراج داران به دلایلی حراج را به فروش ترجیح می دهند. از آنجایی که حراج یک برنامه بازاریابی خوب است ، حراج افرادی را به دنبال اقلامی میآورد. که به فروش میرسند. و هر چه تعداد افراد بیشتری در حراج داشته باشید. شانس بیشتری برای کسب بالاترین پیشنهاد برای محصولات و خدمات خود خواهید داشت. انگیزه یک حراج دریافت قیمت بهتر برای کالاها و خدماتی است که می خواهید بفروشید. در اینجا شما باید دو یا چند نفر را داشته باشید که برای یک محصول یا خدمات به رقابت بپردازند که این امر قیمت یا ارزش کالا را بالا می برد. این به انگیزه شما برای دریافت بالاترین قیمت برای فروش شما کمک می کند.
فرق مناقصه و مزایده
اولویت خریدار و فروشنده مهمترین فرق مزایده و مناقصه است. در مناقصه خریدار به دنبال پیشنهاد کمترین قیمت است و در مزایده فروشنده به دنبال کسب بالاترین قیمت است.
در جدول زیر کلیدیترین تفاوت مناقصه و مزایده آمده است
ویژگی | مناقصه | مزایده |
هدف | خرید کالا و خدمات با کمترین قیمت | فروش کالا و خدمات با بالاترین قیمت |
نوع رقابت | رقابت بین فروشندگان | رقابت بین خریداران |
نقش اصلی | خریدار | فروشنده |
معیار انتخاب برنده | شرایط کیفی و فنی/ کمترین قیمت | بالاترین قیمت |
جزییات فنی و کیفی | جزییات در اسناد مناقصه به طور کامل قید میشود | مشخصات به طور کلی و بدون جزییات ارائه میشود |
مزیت های مزایده آنلاین چیست؟
فروشندگان هیچ گونه هزینه سربار، کارکنان فروش برای پرداخت، و وب سایتی برای نگهداری در طول یک رویداد آنلاین ندارند. آنها همچنین می توانند از پلتفرم های رایگان موجود به صورت آنلاین استفاده کنند. برای خریداران، ارائه پیشنهاد امن تر است، به خصوص در زمان همه گیری: دسترسی آسان و بدون هزینه سفر.
4 روش برای پیشنهاد در مزایده:
- حضوری
اگر بتوانید در روز مزایده شرکت کنید، می توانید شخصاً پیشنهاد بدهید. هنگامی که وارد شدید، یک کپی از برگه الحاقیه جمع آوری کنید تا هر گونه به روز رسانی لحظه آخری در لات های برای حراج را بررسی کنید و با یکی از اعضای تیم خانه حراج بررسی کنید که آیا نیاز به پیش ثبت نام برای مناقصه دارید یا خیر. یک کاتالوگ جمع آوری کنید تا بتوانید حراج را دنبال کنید و همچنین می توانید در صورت تمایل آن را افزایش دهید. اگر سوالی دارید یا نیاز به راهنمایی دارید، تیم ما خوشحال است که به شما کمک کند.
- پیشنهاد نمایندگی
اگر نمی توانید در مزایده شرکت کنید، می توانید با وکالت پیشنهاد دهید. برای سازماندهی یک پیشنهاد وکالتی، باید فرم پیشنهاد پروکسی را تکمیل کنید که به خانه حراج اجازه می دهد تا برای شما اقدام کند و از طرف شما حداکثر مبلغ شما را پیشنهاد دهد. مناقصه همچنان با پیشرفت حراج به صورت تدریجی انجام می شود و حراج دهنده به طور خودکار حداکثر مبلغ شما را برای تلاش برای دریافت ملک با بهترین قیمت برای شما پیشنهاد نمی کند.
- مناقصه تلفنی
اگر قادر به حضور حضوری نیستید، اما در طول زمان مزایده در دسترس هستید، می توانید از طریق تلفن پیشنهاد دهید. مناقصه و مزایده چیست؟ برای سازماندهی یک مناقصه تلفنی، باید یک فرم پیشنهاد تلفنی را تکمیل کنید و اطمینان حاصل کنید که در طول مدت حراج با شما تماس برقرار می کند. یکی از اعضای تیم قبل از اینکه قرعهای که به آن علاقه دارید بیاید با شما تماس میگیرد، آنها حرفهای حراجدهنده را برای شما تکرار میکنند و شما به عضو تیم میگویید که چقدر میخواهید پیشنهاد بدهید.
- مناقصه اینترنتی
برای حراج های خاص، می توان برای شما ترتیب داد که از طریق اینترنت مناقصه بدهید. این یک سرویس جدید در حال آزمایش است و فقط در تعداد محدودی از حراج های ما ارائه می شود. لطفاً قبل از حراج با تیم خانه حراج استعلام بگیرید و آنها بیشتر به شما مشاوره خواهند داد.
در تمام موارد، مدرک شناسایی و نشانی الزامی است. این شامل شناسه عکاسی مانند گواهینامه رانندگی یا گذرنامه، و همچنین مدرک نشانی مانند قبض آب و برق است. برای پیشنهادات غیر شرکت کننده، باید چکی نیز ارائه دهید که 10 درصد از حداکثر پیشنهاد و هزینه های مدیریتی را به همراه فرم تکمیل شده خود حداقل دو روز قبل از مزایده پوشش دهد.
تفاوت حراج با مزایده و مناقصه
هرچند در یک دید کلی حراج و مزایده شبیه به هم دیده میشوند ولی تفاوت حراج با مزایده و مناقصه در چند جنبه کلیدی است که به نوع معامله، شرایط پیشنهاددهی و هدف آن بستگی دارد. در جدول زیر تفاوت حراج با مزایده و مناقصه را بصورت تیتروار آوردهایم
ویژگیهای کلیدی | مناقصه | مزایده | حراج |
نوع معامله | خرید کالا یا خدمات توسط یک سازمان یا شرکت | فروش کالا یا خدمات توسط یک سازمان یا شرکت | فروش کالا یا خد مات توسط یک سازمان یا شرکت |
هدف | خرید با بهترین کیفیت و کمترین قیمت | فروش به بالاترین قیمت ممکن | فروش به بالاترین قیمت ممکن در یک جلسه عمومی |
شرایط | ارائه پیشنهادات بصورت نزولی و بهترین شرایط | ارائه پیشنهاد قیمت بصورت افزایشی و بالاترین قیمت | ارائه پیشنهاد بصورت شفاهی یا کتبی |
ساختار قانونی | برگزاری در سطح سازمانها و دولت با قواعد و مقررات مشخص | برگزاری در سطح سازمانها و دولت با قواعد و مقررات مشخص | برگزاری در محیطهای عمومی و کمتر رسمی |
مثال | ساخت یک پروژه عمرانی یا خرید تجهیزات برای سازمان دولتی | فروش اموال دولتی، آثار هنری یا املاک | حراج خیریه یا فروشگاه عمومی |
نحوه شرکت در مزایده دولتی
فرایند مزایده دولتی، خدمات و اموالی که متعلق به دولت است را از طریق فراخوان مزایده عمومی به فروش گذاشته میشود و تمام افراد و شرکتهای واجد شرایط میتوانند در مزایده دولتی شرکت کنند.
برگزاری و شرکت در مزایده دولتی شمال طی کردن مراحل مشخصی است که در زیر به آنها میپردازیم
مراحل شرکت در مزایده دولتی
- ثبت نام در سامانه ستاد ایران(سامانه تدارکات الکترونیکی دولت)
برای شرکت در تمام معاملات دولتی (مزایده و مناقصه دولتی و دیگر طرحها) ابتدا باید در سامانه تدارکا الکترونیکی دولت ثبت نام کرد که شامل مراحل زیر میشود
- مراجعه به سایت سامانه تدارکات الکترونیکی دولت و ایجاد حساب کاربری
- احزار هویت از طریق سامانه
- ثبت امضای الکترونیکی صادر شده توسط مراکز مربوطه. امضاء الکترونیکی برای ارائه پیشنهادات و امضاء قراردادها لازم و ضروری است
- دریافت اطلاعات مزایده
از طریق سامانه اطلاعات مزایده میتوانید اطلاعات مربوط به مزایدههای فعال را دریافت کنید.
- آمادهسازی مدارک
برای شرکت در مزایده دولتی باید مدارک لازم شامل اطلاعات شرکت یا فرد شرکت کننده، ضمانتنامه بانکی برای اثبات توانایی مالی و در برخی موارد گواهیهای فنی و حرفهای را تهیه کنید.
- ارسال پیشنهاد
پس از آمادهسازی مدارک و مطالعه شرایط شرکت در مزایده دولتی، میتوانید پیشنهاد قیمتی خود را از طریق سامانه به صورت الکترونیک ارسال کنید.
(پیشنهاد در مزایده شامل قیمت پیشنهادی، شرایط مالی که برای خریدار یا اجرای پروژه پیشنهاد میدهید است)
- شرکت در جلسه مزایده
پس از ارسال پیشنهاد از سمت شما ممکن است در جلسه مزایده دعوت شوید که در این جلسه پیشنهادات ارسالی بازگشایی میشوند و برنده مزایده دولتی برحسب بالاترین قیمت پیشنهادی یا بهترین شرایط اعلام شده تعیین میشود.
- پرداخت و اجرای قرارداد
اگر برنده مزایده باشید باید هزینه مزایده را پرداخت کنید و به اجرای تعهدات طبق قرارداد مزایده بپردازید.
دو نکته مهم نحوه شرکت در مزایده دولتی
- برای شرکت در برخی از مزایدههای دولتی، بررسی سابقه شرکت در معاملات دولتی یا شرایط خاص مالی و فنی مهم است.
- مطالعه دقیق شرایط و ضوابط مزایده دولتی بسیار مهم است تا از تمام الزامات و موارد قانونی آگاه شوید.
نتیجه
برخی از مناقصهها محصولات و خدمات را برای فروش به بالاترین پیشنهاد یا به شخصی که بالاترین قیمت را برای کالاها و خدمات فروخته شده.پرداخت می کند. ارائه می دهند. در حالی که در چند مزایده که برای فروش قرارداد به فروشندگان توسط سازمانها برگزار می شود. سازمانها به دنبال بهترین شرایط ارائه شده با کمترین قیمت هستند تا قرارداد را به فروشنده مربوطه تحویل دهند.
مناقصه ارائه یک قیمت رقابتی برای یک محصول یا خدمات به منظور به دست آوردن یا داشتن محصول یا خدمات ارائه شده است. همچنین برای به دستآوردن محصول یا خدماتی که سازمانها میتوانند و ممکن است کمترین قیمت پیشنهادی را انتخاب کنند میتواند معکوس باشد. به همین ترتیب حراج برای درک و فروش یک محصول و خدمات ارائه شده در رقابتی و با ارزش و قیمت بالا، مناقصه رقابتی را دعوت می کند. مزایده همچنین میتواند به منظور دریافت قیمت پایین رقابتی برای یک محصول یا خدماتی باشد که توسط فروشنده به یک سازمان برای برنده شدن در مزایده و به منظور رسیدن به قرارداد ارائه می شود.