مانیفست چیست و چه کاربردی در اظهارنامه گمرکی دارد؟

مانیفست (Manifest) یا فهرست کالا یک سند اولیه و ضرروی برای ترخیص کالا است که اطلاعات و مشخصات کلی محموله صادراتی و وارداتی در آن درج شده است. پروسه بازرگانی خارجی و حمل و نقل‌های بین‌المللی بسیار پیچیده است و نیاز به انواع اسناد، کاربرگ‌ها و مجوزهای دولتی برای خرید و فروش و ترخیص کالا را دارد. مانیفست یکی از مهمترین اسناد در حوزه گمرک و ترخیص کالا است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

مانیفست گمرکی چگونه سندی است؟

معنی مانیفست در گمرک (Manifest) که فهرست کالا هم نامیده می‌شود سندی است که مثل یک اعلامیه خبری در گمرک عمل می‌کند و شامل اطلاعات و مشخصات کامل محموله حمل شده توسط یک وسیله نقلیه مثل کامیون، قطار، کشتی یا هواپیما است.به کمک مانیفست کالا، می‌توان در سامانه اظهار از راه دور، فرآیند اظهار کالای خود را انجام داد.

با این تعریف ممکن است مانیفست گمرکی را با اظهارنامه گمرکی کالا و یا بارنامه یکی بدانید، با وجود شباهت‌های بسیاری که دارند و حاوی مشخصات کالای حمل شده هستند اما تفاوت‌های زیادی با هم دارند. هر سه سند از مهمترین اسناد و مدارک برای حمل و نقل و ترخیص کالا محسوب می‌شوند. در ادامه تفاوت‌‎های مانیفست با اظهارنامه و بارنامه را بررسی خواهیم کرد.

مانیفست چه اطلاعاتی را ارائه می‌دهد؟

فهرست کامل کالا (Manifest) باید بدون هیچ‌گونه خط‌خوردی نوشته و تنظیم شود. این سند شامل اطلاعات و مشخصات تجاری محموله حمل شده به شرح زیر است:

• مشخصات کامل فرستند و گیرنده کالا شامل (نام، آدرس و اطلاعات تماس)
• اطلاعات و مشخصات کالا شامل (نوع کالا، شرح کاملی از کالا، تعداد بسته‌ها، وزن و ارزش کالا)
• مشخصات حمل و نقل شامل (شماره سند حمل، نوع وسیله حمل، تاریخ و مسیر حمل)

انواع مانیفست گمرکی

بسته به نوع وسلیه حمل و نقل یا نوع محموله انواع مختلفی از مانیفست گمرک وجود دارد. در اینجا رایج‌ترین انواع مانیفست در گمرک (Manifest) که ممکن است در حمل و نقل‌های بین‌المللی و ارسال بار مورد استفاده قرار گیرند به اختصار توضیح می‌‌دهیم

• مانیفست بار یا باربری

این نوع مانیفست شامل فهرستی از اطلاعات دقیق درباره تمام محموله حمل شده در داخل یک کشتی، هواپیما یا قطار و مسیرهای حمل و نقل آنها است. همچنین مانیفست بار جزییات اضافه‌ای از بار مثل نام فرستنده و گیرنده، شماره بارنامه، شرح کالا را دربرمی‌گیرد.

• (Manifest) عمومی کالای واردات

مانیفست عمومی کالای واردات قبل از رسیدن کشتی به بند مقصد تحویل داده می‌شود. این مانیفست در گمرک کشور مقصد بایگانی می‌شود تا پس از بررسی‌های لازم اطمینان حاصل شود که محموله وارداتی از نظر قانونی مجاز است و مالیات مربوطه پرداخت می‌شود. طبق مانیفست عمومی کالای وارداتی تا زمانی که فرآیند ترخیص کالا کامل نشود، کالا از کشتی خارج نمی‌شود.

• مانیفست خارج از اندازه

زمانی که محومله تجاری قابل حمل بیش‌ از اندازه حجیم و سنگین است و در یک کانتینر جای نمی‌گیرد، مانیفست خارج از اندازه صادر می‌شود. مانیفست خارج از اندازه یا OOG شامل تصاویر و دستورالعمل‌هایی برای جابجایی، بارگیری و تخلیه محموله تجاری با ابعاد بزرگ است تا اطمینان حاصل شود که در مسیر حمل ونقل کالا شکسته یا آسیب نمی‌بیند.

• مانیفست کالای خطرناک

برای کالاها و محموله‌های خطرناک مثل مواد شیمیایی سمی یا خورنده، گازهای فشرده، مواد رادیواکتیو و مواد منفجره در مانیفست کالای خطرناک لیست می‌شوند و صادر کننده موظف است اطلاعات دقیقی در مورد کالای قابل حمل فهرست کند. بر طبق این مانیفست لازم است کالاهای خطرناک برای پرسنل اورژانس و ماموران اجرای قانون در دسترس باشد.

• مانیفست ریفر

کالاهای تجاری که حمل می‌شوند بسته به ماهیتی که دارند در انواع کانتینر بسته بندی و بارگیری می‌شوند. ریفر اشاره به کانتینرهای یخچالی دارد که برای حمل کالاهای حساس به دما مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانیفست ریفر اطلاعات دقیقی درمورد تنظیمات دما، رطوبت و غیره که مورد نیاز حفاظت از کالای مورد حمل است را شامل می‌شود.

• مانیفست حمل و نقل

این نوع مانیفست همان مانیفست بار است با درج اطلاعات اضافی‌تری از محموله. مانیفست حمل و نقل هزینه های حمل و نقل هر محموله در کشتی را شامل می‌شود و برای دریافت هزینه از فرستنده یا گیرنده در بندر مبدا و مقصد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5 مورد کاربرد فهرست کالا (Manifest)

فهرست کالا یا مانیفست کارگو اطلاعات کامل و جامعی از کالا، زمان بارگیری، زمان تخلیه، مسیرهای حمل و توقف‌ها و غیره ارائه می‌دهد که در حمل ونقل‌های بین المللی و بازرگانی خارجی کاربرد فراوان دارد.

1. نظارت و کنترل بر کالاهای ورودی و خروجی
2. محاسبه عوارض و حقوق گمرکی
3. استفاده در فرآیند ترخیص کالا از گمرک
4. مورد استفاده در صدور قبض انبار
5. مدرکی برای اعاده خسارت از بیمه در صورت آسیب‌های احتمالی

تفاوت مانیفست گمرک با بارنامه و اظهارنامه کالا

هر سه سند بارنامه باربری، اظهارنامه کالا و مانیفست گمرک کالا برای امور و تشریفات گمرکی ترخیص کالا و حمل و نقل های بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سه سند با وجو شباهت‌های زیادی که دارند، اما تفاوت‌های مهمی با هم دارند.

• مانیفست در گمرک سندی برای فهرست و مستند کردن کل محموله درون یک وسیله حمل و نقل مثل کشتی، هواپیما، کامیون.. است و برای کل بار یک مانیفست توسط فرستنده کالا یا نماینده وی صادر می‌شود.
• بارنامه سندی است که برای هر محموله درون وسیله حمل بصورت جداگانه توسط شرکت حمل ونقل صادر می‌شود.
• اظهارنامه سندی است که شامل اطلاعات دقیق و کاملی در مورد کالا، مانند نوع، تعداد، ارزش و رویه گمرکی آن است و توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی وی ارائه می‌شود.

تفاوت مانیفست با بارنامه و اظهارنامه

چگونه در سامانه گمرک مانیفست ثبت کنیم؟

در بخش پایانی مقاله مانیفست چیست و چه کاربردی دارد، چگونگی و مراحل ثبت مانیفست در سایت گمرک ایران را آموزش می‌دهیم.
مانیفست یا فهرست کالا مانند دیگر اسناد گمرکی مثل اظهارنامه کالا، بارنامه، برگ سبز گمرکی… بصورت الکترونیکی در سامانه گمرکی کشور یا زیر سامانه‌های آن ثبت و صادر می‌شود.

برای ثبت مانیفست ابتدا در مرورگر Internet Expelorer آدرس https://epl.irica.ir/manifest/index.html
را وارد نمایید و در صفحه وارد شده روی گزینه نصب کلیک کنید بعد از نصب برنامه را اجرا کنید.
نکته: این برنامه در ویندوز هشت به درستی نصب نمی شود.

مرحله اول ثبت فهرست کالا – بارگزاری فایل‌ها

این مرحله شامل 10 مورد به ترتیب زیر می‌شود

1. وارد کردن کدینگ شرکت حمل ونقل
2. درج کدینگ مامور شرکت حمل و نقل
3. مشخص کردن نوع وسیله حمل و نقل
4. واردکردن شماره یکتای نمایندگی
5. نام محل تخلیه بار
6. تاریخ ورود یا پهلوگیری وسیله نقلیه
7. این بخش نیاز به پر کردن ندارد
8. هشتمین سطر را برابر با MFI قرار دهید
9. این قسمت برابر با 0 باشد
10. و آخرین قسمت هم برابر با 0 قرار دهید

در سمت راست صفحه بر روی تب اطلاعات برنامه کلیک کنید تا به مرحله بعد بروید.

مرحله دوم ثبت فهرست کالا – اطلاعات بارنامه

این مرحله شامل 60 فیلداست که به ترتیب زیر پر کنید

1. شماره بارنامه
2. شماره Box/Partnering Line برای ترانزیت داخلی و خارجی
3. کد اینجت
4. کد بندر مبدا
5. کد بندر بارگیری
6. کد بندر محل تخلیه
7. کد بندر مقصد
8. تاریخ بارگیری
9. شماره مانیفست در اینجت
10. حرف I برای واردات و حرف T برای ترانشیب
11. مشخص کردن نوع ترانشیپ(هوایی، زمینی، دریایی)
12. نام صاحب کالا
13. آدرس صاحب کالا
14. نوع بار
15. حرف Y برای بارهای گروپاژ و حرف N برای سایر بارها
16. این بخش خالی باشد
17. نوع سرویس کانتینر مشخص شود
18. کد کشور مبدا
19. تکمیل این قسمت اجباری نیست
20. نیازی به پر کردن این بخش نیست
21. غیر اجباری
22. غیر اجباری
23. غیر اجباری
24. غیر اجباری
25. غیر اجباری
26. نام شرکت حمل
27. آردس شرکت حمل
28. کد کشور حمل کننده
29. کدینگ گیرنده برای واردات نوشته شود و برای سایر فرآیندهای بازرگانی از کد D9999 یا T9999 – نام گیرنده اصلی در وردات نوشته شود
30. صاحب اصلی کالا
31. آدرس گیرنده
32. Notify1code
33. Notify1Name
34. Notify1Address
35. Notify2Code
36. Notify2Name
37. Notify2Address
38. Notify3Code
39. Notify3Name
40. Notify3Address
41. اصطلاحات گمرکی
42. HS Code
43. توضیح کالا
44. تعدادبسته
45. نوع بسته‌ها
46. کد نوع بسته‌ها
47. شماره کانتینر
48. برابر با 1
49. تعداد کانتینرها
50. تعداد teu
51. وزن خالص
52. وزن بار
53. وزن ناخالص
54. حجم بار به متر مربع
55. تعداد کل
56. خالی بماند
57. تعداد پالت‌ها
58. حرف Y برای “بله” و حرف N برای “خیر”
59. نوع قرارداد
60. غیر اجباری

بر روی گزینه اطلاعات کانتینر کلیک کرده و به مرحله سوم بروید

مرحله سوم ثبت مانیفست – اطلاعات کانتینر

در این بخش با کلیک بر روی گزینه Add Container، یک جدول با 4 فیلد باز می‌شود که به ترتیب زیر تکمیل کنید

1. فیلد اول: شماره کانتینر
2. فیلد دوم عدد 1
3. در فیلد سوم وزن کانتینر
4. این فیلد را شماره پلمپ وارد کنید

مرحله چهارم ثبت فهرست کالا- اطلاعات کالا 

با کلیک بر روی گزینه Add Consignment یک صفحه مانند عکس زیر باز می‌شود که به ترتیب پر کنید

1. شماره سریال اظهارنامه
2. مارک کالا
3. توضیحات بار
4. نو یا دسته دوم بودن کالا
5. HS Code
6. تعداد بسته‌ها
7. نوع بسته
8. کد نوع بسته‌ها
9. تعداد پالت
10. وزن
11. حجم
12. تعیین خطرناک بودن کالا یا خیر
13. فیلدهای شماره 13 تا 21 غیراجباری است

مرحله پنجم ثبت فهرست کالا – تایید و ثبت نهایی

پس از تکمل و ثبت نهایی تمام مراحل یک فایل با پسوند txt. دریافت خواهید کرد که با استفاده از این فایل می‌توانید در سامانه دوراظهاری کالا، فرآیند اظهار کالای خود را انجام دهید.

کلام آخر

معنی مانیفست در گمرک یا فهرست کالا یک سند ضروری و مهم در فرایند ترخیص کالا است که مشخصات محموله تجاری در یک وسیله حمل را فهرست می‌کند. با در دست داشتن مانیفست گمرکی از طریق سامانه در اظهاری می‌توان فرآیند اضهارنامه کالا را انجام داد.